RESULE İTAAT BAĞLAMINDA İTİKADİ SORUNLAR

İMAN:

“Allah'a ve Resulüne iman edin. Size (miras veya kazanç yoluyla) tasarruf yetkisi verdiği şeylerden infak edin. İman edip de infakta bulunanlar için büyük ecir-mükafat vardır.” – Hadid(57)-7

“Size ne oluyor ki, Resul sizi Rabbinize iman etmeye çağırıp dururken Allah'a iman etmiyorsunuz? Oysa O sizden kesin bir söz almıştı. Eğer mü'min iseniz (sözünüzü gerçekleştirin).” – Hadid(57)-8

Resule iman etmek demek Resulün şahsına iman etmek, şahsını yüceltmek değil, Allah’a iman etmektir. Arkasında vahiy olmasa Muhammed sadece normal bir insandır, o normal insana iman etmek demek O’nu ilah edinmektir. Ama Allah’a iman etmek Resule iman etmektir, Muhammed’in O’nun elçisi olduğuna iman etmektir. Çünkü Allah bizimle direk irtibata geçmez, Resul O’nun sözünü söyler. O yüzden Allah yukarıdaki ayetlerin ilkinde “Allah’a ve Resulüne iman edin” derken buna işaret eden ikinci ayette “Ne oluyor da Allah’a iman etmiyorsunuz” der ve Muhammed’in de bizi buna davet ettiğini söyler.

Resule itaat ayetleri de bu minvaldedir. İman, itaatin, itaat ise imanın tamamlayıcısıdır ki o yüzden Rabbimiz sürekli iman ve itaat vurgusu yapar. Resule iman demek Allah’a iman, Resule itaat demek Allah’a itaat demektir, “Allah’a ve Resul’e itaat edin” cümlesinden iki ayrı otorite anlamı çıkarmak imana aykırıdır çünkü Allah tektir ve birdir, hükmü koyandır. İman etmek bunları kabul etmek demektir, bunları kabul ettikten sonra başka bir otoriteyi Allah insanlara sunmadığı gibi, insanlar da aramamalıdır.

Muhammed bir müşriğe “Allah’a iman et” dediğinde o müşrik Muhammed’in onu kendine değil Allah’a çağırdığını anlar. “Allah’a itaat et” dediğinde de kendine değil Allah’a itaate çağırdığını anlar. “Bana itaat et” dediğinde yine Allah’a itaat etmesi gerektiğini anlar, aklına Muhammed’in O’nu köle gibi kullanacağı, Muhammed’in kulu olacağı gelmez.

Dolayısıyla Muhammed bir Müslümana “Namaz kıl” dediğinde, bu Muhammed’in değil Allah’ın emri olur ve o Müslüman namazını Allah için kılar. Bugün bize namaz kılmamızı kim emrediyor? Tabi ki Muhammed’in Allah’tan aldığı sözleri yazan, yani gerçek hadislerini barındıran kerim Kuran emrediyor.

Allah aynı cümle tarzıyla kurduğu her iki tamlamada da (Allah’a ve Resulüne iman edin - Allah’a ve Resulüne itaat edin) Muhammed’e bir otorite değil bir görev vermektedir, o görev de tebliğdir. Bunu daha somut hale getiren yukarıdaki iki ayettir. Allah’a ve resulüne imandan sonra resulün görevini ve asıl beklentinin kendine iman olduğunu net bir şekilde belirtiyor Rabbimiz. Nasıl ki bu ayetlerde bizden Muhammed’i ilah olarak tanıyıp O’na iman etmemiz istenmemişse, itaat ayetlerinde de Muhammed’i ilah olarak tanıyıp itaat etmemizi istemiyor, getirdiği mesaja itaat etmemizi istiyor.

Şimdi “Allah’a ve resulüne iman edin” ifadesinden bir anlığına resulü çıkaralım ve sadece “Allah’a iman edin” ifadesini dikkate alalım. Kuran’da “Allah’a iman” ne demek bakalım:

“Biz İsrailoğullarını denizden geçirdik. Firavun ve askerleri de azgınlık ve düşmanlıkla peşlerine düştü. Sular onu (Firavun'u) boğacak düzeye erişince "İsrailoğullarının inandığından başka ilah olmadığına iman ettim ve ben de müslümanlardanım" dedi.

(hattâ iżâ edrakehu-lġaraku kâle âmentu ennehu lâ ilâhe illâ-lleżî âmenet bihi benû isrâ-île ve enâ mine-lmuslimîn) – Yunus(10)-90

Ayette de görüleceği üzere Allah’a imanın temeli O’nu tapılacak tek ilah olarak görmek, kabullenmek ve dil ile ikrar etmektir. Bu temel üzerinde Allah’a ve resulüne iman etmek demek tabi ki resulle Allah’ı eşitlemek olmayacaktır ve resule iman “Allah’ın gönderdiği elçilere iman” kabilinde olacaktır. Bakara suresinin sondan bir önceki ayetinde, sadece biz inananların değil, Nebi Muhammed’in bile iman esasları belirtilmiştir ve bizden farklı değildir.“âmene-rrasûlu bimâ unzile ileyhi min rabbihi velmu/minûn(e)(c) kullun âmene bi(A)llâhi ve melâ-iketihi ve kutubihi ve rusulihi lâ nuferriku beyne ehadin min rusulih….”“Elçi Rabbinden kendisine tüm indirilenlere iman etti, mü'minler de iman ettiler. Onlardan herbiri; Allah'a, meleklerine, kitaplarına ve elçilerine inanırlar. O'nun elçilerinin hiçbiri arasında ayırım yapmazlar” Bakara(2)-285

Bu ölçüyle baktığımızda, “Allah’a ve resule iman” cümlesinden anlayacağımız şey, yaratıcı olarak Allah’a iman ettikten sonra elçinin de hak olduğuna ve O’nun tarafından gönderildiğine iman etmektir. Yani “Allah’a ve resulüne itaat edin” cümlesine verilen yanlış anlam bu cümleye verildiğinde, Allah’a iman ettiğimiz gibi elçisine de iman etmemiz gerektiğini anlamak zorunda kalırız ve korkunç boyutta bir şirke bulaşmış oluruz. O yüzden Allah’a itaat ile resule itaat eylemlerini aynı görüp, resule itaat edeceğim diye O’ndan Kuran dışında sadır olduğuna inanılan her sözün peşine düşmek korkunç bir hatadır. Hem de iki kere hatadır, çünkü; hem o sözlerin O’na ait olduğundan emin değiliz hem itikadi olarak bu sözler bizi bağlamamalıdır.

Allah’a iman etmenin niteliği ile resule iman etmenin nitelikleri farklı olduğuna göre, Allah’a itaat etmenin niteliği ile resule itaatin nitelikleri de farklıdır. Konuyu çok daha netleştirecek başka bir ayet ile bu konuyu noktalayalım;

“Ey iman edenler. Allah'a, Resulüne, Resulüne indirdiği Kitab'a ve bundan önce indirdiği Kitab'a iman edin. Kim Allah'ı, meleklerini, Kitab'larını, resullerini ve ahiret gününü inkar ederse, kuşkusuz sapıklığın en koyusuna düşmüş olur.” – Nisâ(4)-136

Ayetten açık ve net şekilde anlaşılacağı üzere Allah’a ve resule iman ibaresine, bu ayette, indirdiği kitaba ve önceki ümmetlere indirdiği kitaplara imanı ekliyor Rabbimiz. Saydığı bütün varlıklara imanın farklı nitelikleri olması kaçınılmazdır.

Allah’a iman ile kitaplara imanı eşdeğer tutacak olmak canlı ve cansız varlıklara aynı nitelikte iman etmek demek olacaktır ki bu akla da mantığa da aykırıdır çünkü cansız varlıklar asla canlı varlıklarla bir tutulamaz. Bu gerçeğin ışığında, imanın temelinde Allah’ın olduğunu, O’ndan sonra sayılan varlıkların ise imanın alt kolları olduğunu anlarız. Hepsi birbirinin tamamlayıcısı olduğu için aynı cümle içerisinde aynı yüklemle nitelendirilmiştir.

İtaat ayetlerini de bu bağlamda düşünürsek, itaatin temelinin Allah olduğunu, sonradan sayılan varlık veya varlıkların (elçilik, tebliğ, komutanlık, liderlik, hakimlik vasıfları gereği) tamamlayıcı olduklarını anlarız, tamamlayıcı yan ögelere asil vasfı vermek ise ne aklen, ne mantıken ne de dinen uygun değildir.

----------------------

İTAAT:

1- “Sana (söz verip) biat edenler ancak Allah'a biat etmişlerdir. Allah'ın eli, onların ellerinin üzerindedir. Artık kim ahdini bozarsa ancak kendi aleyhine ahdini bozmuş olur. Kim de Allah'a verdiği ahde vefa gösterirse, ona da büyük bir ecir-mükafat verecektir.” – Fetih(48)-10

Yukarıdaki ayette, Muhammed nerede? Rolü ne? Sorularını sorduğumuzda alacağımız cevap şöyledir: Biatı alan Allah, veren Müslümanlar, Muhammed sadece Allah’ın elçisi ve insanlarla Allah arasında iletici. İşte iman ve itaate de aynı pencereden bakıyoruz.

Risaleti, vekalet ile karıştırmanın neticesinde şirke varan bir sapma yaşıyor Müslümanlar.

Risâlet ile vekalet arasındaki başlıca farklar şunlardır:

Risâlet yoluyla yapılan bir akitte Resul, kendini yollayan kimsenin akit yapma iradesini sadece tebliğ eder, akdi bizzat yapmaz; 

vekil ise akdi kendisi gerçekleştirebilir.

Rabbimiz Kitabının hiç bir ayetinde, elçisi için vekil, görevi için vekalet ibaresi kullanmadığına göre, bizlerin bu görevi vekaletmiş gibi algılamamız, Şeytan'ın en büyük hilesidir. Yahudi ve Hristiyanları bu hile ile zehirleyip ahiretlerini karartan Şeytan'a, Müslümanların da bu fırsatı vermiş olması hazindir.

2- "Kim Allah'a ve Resule itaat ederse işte onlar Allah'ın kendilerine nimet verdiği nebiler, sıddıklar (doğrular ve doğrulayanlar), şehidler ve salihlerle beraberdir. Bunlar ne iyi-ne güzel arkadaştır.” – Nisâ(4)-69

Ayette resule itaat edenlerin nebilerle, sıddıklarla, şehitlerle ve salihlerle beraber olacağını söylüyor Allah. Dikkat ederseniz “Benimle beraberdir” demiyor. Şayet Allah’a ve resule itaatin vasıfları eşit olsa idi bu eşitlik, sayılan diğer kişilerle beraber olmaya da sirayet ederdi ama Allah’ın kendini ayrı tuttuğunu görüyoruz. Öyleyse var olduğu iddia edilen bu eşitlik, insanların kendi zihinlerinde canlandırdığı sahte bir eşitliktir.

3- "Muhammed, sizin erkeklerinizden hiçbirinin babası değildir (erkek varisi yoktur). O, Allah'ın Resulü ve Nebilerin sonuncusudur. Allah (Alim'dir) herşeyi hakkıyle bilendir.” - Ahzâb(33)-40

Allah, Muhammed için “Nebilerin sonuncusu” derken, “Resullerin sonuncusudur” demiyor. İnsanoğlu kıyamete kadar bir daha nebi görmeyecektir ama resul görecektir ki o resul Allah’ın mesajını insanlara ileten “Kitap”tan başkası olamaz(Aşağıda değineceğim). Aksi takdirde Allah, “Muhammed resullerin ve nebilerin sonuncusudur” ya da sadece “Muhammed son resuldur” “Son nebidir” demeyi tabi ki bilirdi. O hiçbir kelimeyi, hiçbir cümleyi öylesine kullanmamıştır kitabında. Resul ile nebinin sadece hitap farkı olduğunu ve ikisinin de aynı kişi olduğunu aşağıda ayrıca değineceğim, bu pencereden baktığımızda da, ayette iki nitelemenin aynı anda kullanılmış olmasının inceliğini kavrayabiliriz.

Her ne kadar bazı kaynaklar “Son resul” denmemesini, resul kelimesinin Kuran’da, Cebrail için (19-19 / 69-40 ve insan elçi(12-50) için de kullanılmış olmasına bağlasa da, bu kullanımların peygamber anlamıyla ilgisi olmamasından (Sadece görev olarak kullanılmasından) dolayı isabetli bir yorum değildir. Böyle düşünürsek sanki Cebrail’in kıyamete kadar gelme ihtimali varmış gibi bir anlam çıkar ki bunu doğrulayacak hiçbir done yoktur elimizde.

4- “(Benim görevim) SADECE Allah'tan olanı ve O'nun gönderdiklerini duyurmak-tebliğ etmektir. Kim Allah'a ve O'nun Resulüne isyan ederse, içinde ebedi kalıcılar olmak üzere onun için cehennem ateşi vardır.” – Cin(72)-23

Bu ayette Allah, kendi nebisine, görevinin ne olduğunu O’nun dilinden söyletiyor. Allah’tan geleni yani kitabını ve risaletini tebliğ emrini takiben “Kim Allah’a ve resulüne isyan ederse” diyor, cümlenin bütününden, isyan edilmeyecek şeyin resulün getirdikleri olduğunu ve getirdiği şeyin de Kuran olduğunu anlıyoruz. Böyle düşünmediğimizde, resule isyanın nasıl bir eylem içerdiğini açıklayamayız. Toplu bir ayaklanmadan veya resule gidilip “Seni reddediyorum, sana isyan ediyorum” gibi bir ifade ile isyan edilmesinden bahsediliyor olması mantık sınırları içerisinde olsa da ne ayetin bağlamına ne Kuran’ın bütünlüğüne uygun yaklaşımlar değildir.

Konuya farklı bir açıdan bakıp “Allah ve Resulü” ibaresinin gerçek anlamını bir de o açıdan görelim.

5- “(Bu,) kendileriyle antlaşma yaptığınız müşriklere, Allah'tan ve Resulünden bir ihtardır (kesin bir uyarıdır).” – Tevbe(9)-1

Görüleceği üzere ayette “Allah ve Resulü” kalıbı kullanılmıştır. Aynen “Allah’a ve resulüne itaat edin” cümlesindeki kalıp gibi, arada “ve” bağlacı kullanılmıştır. Bu ayeti açıklayan aklı başında hiçbir Müslüman “Bu, biri Allah’tan biri resulünden gelen iki ihtardır” şeklinde algılamaz, yani iki ayrı otoriteden söz etmez.

Yine aklı başında bir Müslüman bu ayeti açıklarken “Allah ve resulü bu bildiriyi birlikte hazırlamışlardır” gibi iş arkadaşlığını, proje hazırlayan öğrencileri çağrıştıran bir yorum asla yapmaz. Kaldı ki Allah bu durumu bu cümleyle değil “Bu, müşriklere, Allah ve resulü tarafından birlikte hazırlanan bir ihtardır” gibi bir cümleyle anlatmaktan aciz değildir. Ayrıca hiçbir ayette, Allah’ın bir işi elçisiyle birlikte yaptığına dair bir söylem yer almamaktadır. Zaten sonraki 6 ayette bu uyarıya dair maddeler yine Allah tarafından açıklanmıştır. Sonraki ayetlere de göz atmak faydalı olacaktır.

“Bundan böyle yeryüzünde dört ay daha dolaşın. İyi bilin ki siz Allah’ı aciz bırakacak değilsiniz. Allah küfre sapanları hor ve aşağılık kılandır.”– Tevbe(9)-2

“Hacc-ı Ekber (büyük hac) günü Allah’tan ve Resulünden insanlara bir ilandır ki Allah da, Resulü de müşriklerden (onlarla ilişki ve antlaşmalardan) uzaktır. Eğer tevbe ederseniz bu sizin için daha hayırlıdır. Yok eğer yüz çevirirseniz, bilin ki Allah’ı aciz bırakacak değilsiniz. Küfredenleri elim-acıklı bir azabla müjdele.”– Tevbe(9)-3

“Ancak kendileriyle antlaşma yaptığınız müşriklerden (şartlara uyan) hiçbir şeyi eksik bırakmayan ve sizin aleyhinize herhangi bir kimseye arka çıkmayanlar (bu hükmün) dışındadır. Onların antlaşmalarını süreleri bitinceye kadar tamamlayınız. Şüphesiz ki Allah muttaki olanları sever.”– Tevbe(9)-4

“(Dört ay olan) haram aylar çıkınca müşrikleri bulduğunuz yerde öldürün. Onları yakalayın, kuşatıp-hapsedin ve onların bütün geçit yerlerini tutup-gözetleyin. Eğer tevbe edip namaz kılarlarsa ve zekatı verirlerse yollarını açıverin. Gerçekten Allah Gafur’dur (çok bağışlayandır), Rahim’dir.”– Tevbe(9)-5

“Eğer müşriklerden biri senden aman dilerse, Allah’ın kelamını dinleyinceye kadar ona aman ver. Sonra onu güven içinde bulunacağı yere ulaştır. Bu (müsamaha) onların bilmeyen bir kavim olmaları sebebiyledir.”– Tevbe(9)-6

“Mescid-i Haram yanında kendileriyle antlaştıklarınız dışında, müşriklerin Allah katında ve Resulünün katında nasıl bir ahdi olabilir? Şu halde o (antlaşmalı olanlar) size karşı doğru davrandıkça, siz de onlara karşı doğru davranın. Şüphesiz ki Allah, muttaki olanları (korkup-sakınanları) sever.”– Tevbe(9)-7

Sonraki ayetlerden de anlaşıldığı gibi konuyu yöneten, organize eden, şartları belirleyen Allah’tır ve elçisi dahil olmak üzere herkese emirler vermiştir.

Kuran, elçiye yazılı olarak bir kağıt şeklinde inmediği için ve Allah her insanla tek tek konuşarak iletişim kurmadığı için bunları duyurmak resulün GÖREVİDİR. Ve duyurduğunda O’na sunulan her “Tamamdır” – “Duyduk iman ettik” – “Amenna” gibi kabul ifadesi, elçiye itaat gibi görünse de Allah’a itaat anlamına gelmektedir. Çünkü ihtarı veren de şartları yazdıran da Allah’tır. Zaten aklen ve mantıken bu ihtar ve yeni anlaşma sürecinde tebliğ ve anlaşma şartlarını gözetmek dışında resule düşen başka bir görev de yoktur. Çünkü O, elçilik görevi gereği ihtarı tebliğ etmek, liderlik ve komutanlık görevi gereği şartları gözetmek ve anlaşmanın sürdürülmesi ile yükümlüdür. İhtara kendiliğinden bir şey katamayacağı gibi onu gizleyemez veya maddelerinden birini eksiltemez de, çünkü Allah elçisini şu sözlerle uyarmıştır:

“Eğer o (peygamber) Bize isnat ederek bazı sözler uydurup-söylemiş olsaydı elbette onu kuvvetle tutup-yakalardık. Sonra onun can damarını mutlaka keserdik.” – Hâkka(69)-44/45/46

“Ey Resul, Rabbinden sana indirileni tebliğ et. Eğer (bu görevini) yapmayacak olursan, O'nun elçiliğini yapmamış olursun….” – Mâide(5)-67

O yüzden itaat kavramı resulün tebliğ, komutanlık, dini liderlik, ulul emrlik görevleri ile iç içe geçmiş bir kavramdır. Bu iç içelik bir çok Müslümanın kafasını karıştırmış ve itaatin şahsın kendisine olduğu sanılıp vefat ettikten sonra da hadis-sünnet adı altında bu itaat sürdürülmeye çalışılmıştır.

Halbuki Al-i İmran Suresi 144. ayette Allah açık ve net bir şekilde;

“Muhammed yalnızca bir resuldür. Ondan önce de nice resuller gelip-geçmiştir. Şimdi o ölürse ya da öldürülürse, gerisin geriye mi döneceksiniz? Kim (böyle) geri dönerse Allah'a kesinlikle zarar veremez. Allah şükredenlerin mükafatını verecektir.”

diye buyurmuştur. Ayetten de anlaşılacağı üzere itaat kesinlikle ama kesinlikle elçinin şahsına değil, bildirdiği kural ve ilkelere yani elçinin tebliğ ettiği Allah’ın sözlerinedir. Bağlılığın neye olduğunu Allah böylece açıklamıştır.

6- “Bedevilerden mazeret belirtenler, kendilerine izin verilmesi için geldiler. Allah'a ve Resulüne yalan söyleyenler de oturup kaldılar. Onlardan küfre sapanlara elim-acıklı bir azab isabet edecektir.” – Tevbe(9)-90

Bu ayette de benzer bir durum söz konusudur. Bedeviler Allah’a ayrı, elçisine ayrı yalan söylemiş olamazlar. Allah’a ve resule itaat ayetlerini iki ayrı otorite olarak algılayanlar dahi, Bedevilerin önce Allah’a sonra resulüne ayrı ayrı yalan söylediklerini iddia edemezler ama “Allah’a ve resulüne itaat edin” lafzından Allah’a ayrı, resulüne ayrı itaat edilmesi gerektiğini rahatlıkla iddia edebilmektedirler. Bu tutarsızlık tabi ki Kuran’ın değil, algısı bozulmuş Müslümanların tutarsızlığıdır. Zira;

“Onlar hâlâ Kur'an'ı iyice düşünmüyorlar mı? Eğer o, Allah'tan başkasının katından olsaydı, kuşkusuz içinde birçok aykırılıklar (çelişkiler, ihtilaflar) bulacaklardı.” - Nisa(4)-82

Ayetlere kişisel yorumlar, manipülatif değerlendirmeler karıştırıldığında ortaya çelişkilerin çıkması kaçınılmaz olmaktadır. Kuran’ı bütünlük içerisinde değerlendirdiğimizde ise bu çelişkiler hemen gün yüzüne çıkmaktadır.

Nisa Suresi 100. ayeti de konumuz açısından önemli bir ayettir.

7- “Her kim Allah yolunda hicret ederse, yeryüzünde (bir çok) bereketli yer ve genişlik bulur. Allah'a ve Resulüne hicret ederek evinden çıkan kimseye ölüm gelirse, onun ecrini-mükafatını vermek Allah'a aittir. Allah Gafur'dur (çok bağışlayandır), Rahim'dir (rahmetiyle çok esirgeyendir).” – Nisâ(4)-100

Evinden çıkan bir kimse Allah’a ayrı, resulüne ayrı hicret edebilir mi? Böyle bir şey akıl ve mantık sınırları içerisinde nasıl açıklanabilir? Allah’a hicret nereye gidilerek yapılır, resulüne hicret nereye gidilerek yapılır? Ayrı ayrı mekanlar mı söz konusudur? Bu soruları çoğaltmak mümkün ama hiç birine, “Allah’a ve resulüne itaat edin” lafzını anladığımız gibi anlayacak olursak, verilecek mantıklı bir cevap yoktur. Kendisi yolunda hicret edip resulün bulunduğu mekana gitmeyi, Allah böyle ifade ediyor, aynen resule itaati “Allah’a ve resulüne itaat edin” diyerek kendine itaat sayması gibi.

8- “Ey iman edenler, Allah'a ve Resulüne itaat edin. İşitip dururken ondan yüz çevirmeyin.” – Enfâl(8)-20

Bu ayeti okuduktan sonra, yüz çevrilmeyecek varlığın ne olduğunu düşünürsünüz? Ayetin giriş cümlesi “Allah’a ve resulüne itaat edin” diye çoğul zamir işaret ederken, ikinci cümle tekil zamir işaret ederek bir anda ikiyi bir yapıyor. Normal gramer kurallarına göre “İşitip dururken ONLARDAN yüz çevirmeyin” olarak gelmesi gerekirken, “Ondan” diyerek hem son zamir olduğu için hem de işittiğimiz kişi resul olduğu için resulüne işaret etmiştir Rabbimiz. O halde tekil ifadeyle gelmiş olmasının işaret ettiği gerçek nedir? Gerçek şudur; “Allah ve resulü” bir ifade kalıbıdır ve Allah ile aramızdaki köprü resul olduğu için Allah kendi ile birlikte resulünü anmaktadır tek bir varlıkmış gibi. Yani “Allah ve resulü” kalıbını gördüğümüz ayetlerden iki ayrı otorite, iki ayrı hüküm kaynağı anlamı çıkarmak yanlıştır.

9- “Her kim Allah'a ve meleklerine ve resullerine ve Cibril'e ve Mikail'e düşman ise artık şüphesiz Allah da kafirlerin düşmanıdır.” – Bakara(2)-98

Bu ayeti almamın sebebi Kuran’daki başka bir inceliğe işaret etmektir ki bu incelik bize, bazı ayetleri daha doğru anlamayı nasip edecek inşallah. Çünkü, Kuran, sadece Arapça dil kurallarına göre yazılmamış, Rabbimiz kendine özgü bazı incelikler ve kurallar da koymuştur ki kitabın eşsizliğini ve mucizeliğini sağlayan parçalardan biri de bu inceliklerdir. Yani sadece dilin Kuran’ı değil, Kuran’ın dili de önemlidir.

Bu özeti, zamirlerin arasına konan “Ve” bağlacını kısaca açıklamak için yaptım. Ayette görüleceği üzere bu bağlaç sadece mugayere ve tefri yani birbirinden ayrı iki şeyi birlikte anmak anlamında değil, atf-ı tefsir yani aynı anlamda olan iki ayrı kelimenin veya şeyin birlikte kullanımı için de kullanılmaktadır. Bu kullanımın amacı da te’kid yani anlamı güçlendirmektir. Aksi taktirde, melekler maddesi zaten sayılmışken, Cebrail ve Mikail’in ayrıca zikredilmesine bakıp, onları farklı iki varlık olarak anlardık ama Allah, ayette, Cebrail ve Mikail’i diğer meleklerden ayırmak ve onlara vurgu yapmak için, aynı cinsten olmalarına rağmen farklıymış gibi “Ve” bağlacıyla ayırarak bahsetmiştir.

Yine bu bağlamda olmak üzere aşağıdaki ayete de bakalım;

“… Sana kitabı ve hikmeti ve Tevrat'ı ve İncil'i öğrettim. …” – Maide(5)-110

İncil’in ve Tevrat’ın , ayette bahsedilen “Kitap” olmalarına rağmen sanki başka şeylermiş gibi ayrıca zikredilmesi ve aralarında “Ve” bağlacı olması, kitapların isimlerine vurgu yapmak için kullanılmıştır.

Bir örnek daha vereyim ki bu kullanım şeklinin Kuran’ın üsluplarından olduğu iyice netleşsin;

“Namazı dosdoğru kılın ve zekatı verin ve rüku edenlerle (huzurda eğilenlerle) birlikte rüku edin.” - Bakara(2)-43

Bu ayetten namazı kılıp ardından bir de rüku edenlerle rüku etmek anlamı çıkar mı?

“Allah’a VE resulüne itaat” lafzından Allah’ın ve resulünün ayrı otoriteler olduğu gibi bir anlam çıkaranlar, bu ayetten de herhalde, namazı kılıp ardından rüku edenlerle rüku edeceğimiz anlamı çıkarıyorlar! Bu anlamı çıkaran biri tabi ki yok ama eğer tutarlılık arıyorlarsa ve böyle bir dertleri varsa saydığım bu ayetleri de aynı şekilde anlayıp itikatlarını iyice bozmaları gerekir.

Tevrat’ın ve İncil’in kitap olmadığını, Cebrail ve Mikail’in melek olmadığını, namazlardan sonra veya namazın haricinde bir de rüku edenlerle birlikte rüku etmek diye bir ibadet olduğunu söylesinler.

Kuran üzerine yapılan araştırmalar göstermektedir ki, aslında “Ve” bağlacı, Türkçemizde olduğu gibi birden çok durumda kullanılmaktadır. Kuran’da “Ve” bağlacı bazen de “Yani” anlamında kullanılmaktadır. Bu kullanımı da örneklerle açıklayayım;

“Elif, Lam, Ra. Bunlar Kitab'ın ve mübin olan Kur'an'ın ayetleridir.” - Hicr(15)-1

elif lâm râ : elif, lâm, râ

tilke : işte bu, bunlar

âyâtu el kitâbi: kitabın âyetleridir

ve kur'ânin : ve Kur'ân

mubînin : apaçık, açıklanmış, beyan edilmiş

“Ta, sin. Bunlar Kur'an'ın ve mübin Kitab'ın ayetleridir.” – Neml(27)-1

tâ sîn : tâ sîn

tilke : bu, bunlar

âyâtu : âyetler

el kur'âni : Kur'ân-ı Kerim

ve kitâbin : ve kitap

mubînin : apaçık

Bu iki ayete baktığımızda tek farkın, kitapla Kuran’ın öncelik sonralık açısından yerlerinin değiştirilmiş olduğunu görüyoruz. “Kitabın ve mübin olan Kuran’ın” ile “Kuran’ın ve mübin kitabın” ifadelerinde sanki kitap ve Kuran farklı varlıklarmış gibi görünüyor ama, aslında, bu terimler her açıdan birbirinin yerine kullanılmışlardır. Bu ayetlerdeki “Vav” harifinin “Ve” değil “Yani” anlamı olduğu barizdir. Önceki kelimeyi tefsir edip pekiştirmek için kullanılmıştır.

“Bu ayetlerdeki diğer kitap Levh-i Mahfuz’dur” açıklaması yapanlar iki ayetteki mübin kelimesinin hem Kuran’ın hem ilk bahsedilen kitabın sıfatı olarak kullanıldığını es geçip, mübin vasfının sadece Levh-i Mahfuz’a ait olduğunu sanmalarından kaynaklandığını düşünüyorum çünkü bunun dışında bu yorumu işaret eden hiçbir delil bulunmamaktadır. Sanırım “Vav” (Ve) bağlacını sadece iki ayrı şeyi birbirinden ayırma olarak gördükleri için, “Yani” anlamındaki kullanımı akıllarına gelmemiş.

10- Bu noktada, başından beri anlatmaya çalıştığım argümanların hepsini içinde barındıran, Nisa Suresinden bir ayetler grubunu sizlerle paylaşmak istiyorum:

58 - “Allah size emanetleri ehline vermenizi ve insanlar arasında hükmettiğiniz zaman adaletle hükmetmenizi emrediyor. Allah bununla size ne güzel öğüt veriyor. Doğrusu Allah Semi'dir (herşeyi işitendir), Basir'dir (hakkıyle görendir).”

- Hüküm koyma ile hüküm verme arasındaki farka aşağıda değineceğim ama bu ayette insanların hüküm koyma değil, hüküm verme görevinin olduğunu anlatıyor Rabbimiz. Bu ayeti aklımızdan hiç çıkarmayalım çünkü resulün hüküm vermesinin de bu bağlamda kullanıldığını göreceğiz ileride.

59 - “Ey iman edenler. Allah'a itaat edin, Resule ve sizden olan emir sahiblerine de itaat edin. Eğer herhangi bir şeyde anlaşmazlığa düşerseniz, Allah'a ve ahiret gününe gerçekten inanıyorsanız onu Allah ve Resulüne GÖTÜRÜN. Bu (sizler için) hem hayırlı ve hem de sonuç bakımından daha güzeldir.”

- Bu ayette de itaatin kimlere olacağı, bu kişilerle de ihtilafa düşüldüğünde nihai merci olarak kimlere götürülmesi gerektiği anlatılıyor. Buradaki incelik devam ayetlerinde ortaya çıkacak. “Götürün” emrinin gereğinin fiziki bir eylem içerdiğini aklımızda tutalım.

60 - “Sana indirilene ve senden önce indirilene gerçekten inandıklarını öne sürenleri görmedin mi? Bunlar onu (tağutu) reddetmekle emrolundukları halde tağutun önünde muhakeme olmayı istemektedirler. Şeytan da onları (bir daha dönemeyecekleri kadar) uzak bir sapıklıkla saptırmak istiyor.”

- Allah’a, resulüne ve emir sahiplerine itaat emredilen ayetin arkasından gelen bu ayette, Rabbimiz inanılan şeyi yani kitapları, hükmün kaynağı olarak göstermektedir. İşte bu yaklaşımı destekleyen bir çok ayetten sadece biri.

“(De ki) "Allah'tan başka bir hakem mi ararım?" Kitap'ı size açıklanmış olarak indiren O'dur. Kendilerine Kitap verdiklerimiz bilirler ki bu Kitap, Rabbin tarafından tümüyle gerçekleri gösterecek şekilde indirilmiştir. Sakın şüpheye kapılanlardan olma.” – En’am(6)-114

“Sana indirilen” ve “Senden öncekilere indirilene” lafızlarından sonra, münafıkların, hüküm vermeleri için bu kitaplara uymayanlara gittiğini ve bunun derin bir sapıklık olduğunu anlatıyor Allah.

61 - “Onlara "Allah'ın indirdiğine ve Resule gelin" denildiği zaman münafıkların senden iyice uzaklaştıklarını görürsün.”

- Yine bu gruptan yani münafıklardan bahsedip “Allah’ın indirdiğine (yani Kuran’a) ve resule gelin” denildiğindeki tepkilerini anlatıyor. Eğer hükmün sahibi yani itaat edilecek kişi sadece elçi olsaydı, bu ayette “İndirilen” zikredilmez, sadece “resule gelin” denirdi. İkisinin bir arada kullanılmasından. “Aranızda Kuran’a göre hüküm verecek olan resule gelin” anlamını çıkarmak en doğru anlayış olacaktır.

62 - “(Böyle iken) elleriyle yaptıkları yüzünden başlarına bir musibet isabet edince nasıl (olur da) sana gelerek "Kuşkusuz ki biz iyilikten ve ara bulmaktan başka bir şey istemedik" diye (Allah adına) yemin ederler?”

- Kuran ve resulü değil de tağutu hüküm verici olarak seçtikleri için başlarına bir musibet geldiğinde can havliyle resule gelmeleri ve yemin etmeleri eleştiriliyor. Ayetler grubunun başından beri, farkındaysanız, resulün bizzat, yani bedeni olarak içinde olduğu sahneleri canlandırıyor Rabbimiz. Hüküm verilmesi gereken durumlar var ve Allah, hükmün tarafı olacak kişileri, aralarında kitabına göre hüküm vermesi için elçisine davet ediyor ama onlar yalanlayanlara gidiyorlar ve başlarına musibet geldiğinde resule koşup, Allah’ın bu musibeti gidermesi için yalvarıyorlar çünkü Onlar da biliyorlar ki hükmün sahibi Allah’tır ve o musibeti ancak Allah defedebilir.

63 - “Onlar öyle kimselerdir ki, kalplerinde sakladıklarını Allah bilmektedir. O halde sen onlara aldırma, onlara öğüt ver ve onlara nefislerine ilişkin tesirli (etkileyici) söz söyle.”

- Bir üstteki ayetin devamı olarak Allah, elçisine tavsiyelerde bulunuyor. ARALARINDA BULUNDUĞU İNSANLARIN münafık olanlarına aldırmaması, onlara öğüt vermesi ve etkili sözlerle onları imana davet etmeye devam etmesini öğütlüyor. Allah’a ve resule itaat emrini, resule Kuran’dan bağımsız olarak itaat etmek, hatta rivayetlere itaat etmeyi O’na itaat etmek sanan kardeşlerimize soruyorum; siz itaatten yüz çevirirseniz, resulün, size aldırmama, size öğüt verme ve tesirli sözlerle sizi ikna etmeye çalışma şansı var mı? Yoksa bu ayetler grubu kitaba bağlı olarak hüküm verme emrinin o dönemki yansımalarını ve içeriğini mi anlatıyor?

64 – “Biz her resulü ancak Allah'ın izniyle kendisine itaat edilmesi için gönderdik. Onlar kendi nefislerine zulmettiklerinde şayet sana gelip de Allah'tan mağfiret (bağışlanma) dileselerdi ve resul de onlar için mağfiret dileseydi elbette Allah'ı Tevvab (tevbeleri kabul eden), Rahim (rahmetiyle çok esirgeyen) olarak bulurlardı.”

- Bir önceki ayetle aynı minvalde, resule itaatle emredildiği halde etmeyip, nefislerine zulmedenler, FİZİKİ OLARAK elçiye gelip tevbe edebilirlermiş ve bu tevbe kabul edilirmiş. Hadislere inanmayanların, pişman olup, tevbe için resule FİZİKİ OLARAK gitme şansı olmadığına göre bu ayetler grubundan net olarak hükmün kaynağının Kuran olduğunu, o dönem kitaptan hüküm verenin nebimiz olduğunu, O’nun vefatından sonra da kitaptan hükümler verecek kişiler olacağını, bunlara uymanın Allah’a uymak olduğunu anlıyoruz. Ayetleri başından sonuna kadar, bu görüş doğrultusunda tekrar okursanız sizler de göreceksiniz.

65 - “Hayır (öyle değil), Rabbine andolsun ki aralarında çekiştikleri şeylerde seni hakem kılıp sonra senin verdiğin hükme içlerinde hiçbir sıkıntı olmaksızın tam bir teslimiyetle teslim olmadıkça, iman etmiş olmazlar.”

- Grubun son ayetinde, siyak-sibak ve bütünlük ilişkisi içerisinde, münafıkların hüküm için resule gelmeyip tağutlara gitmesi iman meselesi yapılmış, elçiye gelip, onun kitaptan çıkaracağı hükme razı olmadıkça iman etmiş sayılmayacakları belirtilmiş ve münafık olarak görülmeye devam edilecekleri ilan edilmiş oluyor. “Sana da ellerinde kitabdan olanı doğrulamak ve onu korumak üzere bu kitabı hak ile indirdik. Öyleyse aralarında Allah'ın indirdiğiyle hükmet ve sana gelen haktan sapıp onların hevalarına (nefsi arzularına) uyma. …” – Maide(4)-48

- Bu bütünlükten ve ayetler grubunun mantık örgüsünden çıkarak, tevillerle ayetleri günümüze taşımaya çalışanlar, rivayetlerle resulün fiziki varlığını eşitlemiş olmak gibi saçma ve akla-mantığa aykırı bir yolun da kapısını açmış oluyorlar. Ganimet ayetlerine de aynı eziyeti yapan bu kişiler, mesela; neden

“Ey iman edenler, peygamberin evlerine yemek için izin verilmeden ve vaktine de bakmaksızın girmeyin. Ancak çağırılırsanız girin ve yemeği yiyince (oyalanmadan) dağılıverin. Söz ve sohbet için de (evlerine) girmeyin. (Bunu yapmanız) peygambere eziyet vermekte ve o da (bunu söylemekten) sizden utanmaktadır. Allah ise haktan (gerçeği açıklamaktan) utanmaz. Onlardan (peygamberin eşlerinden) bir şey isteyeceğiniz zaman perde arkasından isteyin. Bu, sizin kalpleriniz için de, onların kalpleri için de daha temizdir. Allah'ın Resulü'ne eziyet vermeniz ve kendisinden sonra eşlerini nikahlamanız asla (helal) olmaz. Bu Allah katında çok büyüktür.” – Ahzâb(33)-53

Ayetini, bugün için düşünemiyorlar da, doğal olarak sadece o güne has bir ayet olarak görüyorlar? Bir ayetin o günün şartları için, o güne has, o günkü olaylara hitaben gelmiş olması mümkün iken, akıl-mantık sınırı gözetmeksizin bugüne taşınması ve sanki resul bugün de aramızda yaşıyormuş gibi davranılması devasa bir çelişki değil midir? Bu ayetin bugün bizi ilgilendiren kısımları olabilir, bu ayetten bazı dersler de çıkarabiliriz ama hiç birimiz resulün eşleriyle evlenmeyi düşünemeyiz bile çünkü onlar çoktan vefat etti. Nasıl ki bu ayeti ince ince düşünüp günümüze uygun kısımlarını alıp, kalanını siyerin bir parçası olarak görüyorsak, bu inceliği diğer ayetlere de göstermemiz gerekmektedir, aksi halde ayetleri işimize geldiği gibi algılamak hatasına düşmüş oluruz. Yukarıdaki ayetler grubu münafıklarla ilgili bir konuyu anlatıyor, o ayetlerden günümüze gelecek bir kaç hüküm vardır, mesela; resulün tebliğ edip tamamladığı Kuran’a göre hüküm vermek. Mesela; tebliğde tesirli sözler kullanmak. Başka öğütler de çıkarılabilir şüphesiz.

Bir tek elçiye itaatle ilgili kısmı bugüne taşıyamayız, çünkü, 58’de verilen “adaletle hükmetme” emrinin gereği olarak, sonraki ayetlerde hükmün kaynağı olarak gösterilen kitaba itaat söz konusudur. Elçi de kitaba itaat edip onunla hüküm vermiştir. Resulullah’ı örnek alması gereken Müslümanlar olarak bizler de Allah’ın kitabına göre hüküm vermekle mükellefiz.

11- “De ki "Allah'a itaat edin, Resule de itaat edin." Eğer yüz çevirirseniz onun (Resulün) sorumluluğu kendisine yüklenen, sizin de sorumluluğunuz size yüklenendir. Eğer ona itaat ederseniz hidayet bulmuş olursunuz. Resule düşen apaçık bir tebliğden başkası değildir.” - Nûr(24)-54

Ayetin girişinde “Allah” ve “Resul” ayrı ayrı anıldığı halde, âyetin devamında söz sadece resul üzerinde odaklanıyor ve itaat emri de ikili değil tekli zamirle (tutî‘ûhu) ifade ediliyor. Ve nihayet, resule itaatin de vahye boyun eğmek olduğu ayetin sonunda dile getiriliyor. Rabbimiz son derece açık ve net şekilde itaat emrinden sonra Resule düşen apaçık bir tebliğden başkası değildir diyorsa, bunu böyle anlamak ZORUNDAYIZ. “Ama şu ayette haramı helal helali haram kılar diyor” tarzı yaklaşımlar Allah’ın çelişkisi değil, alakasız teviller neticesinde ulaşılan mantıksız yorumlardır.

Allah, açık ve net şekilde, itaatin resule tebliğ edilen şeye olduğunu söylüyor ve itaatin çerçevesini çiziyor, bu çerçeve dışında taşan her sakat anlayış, Allah’a değil kullarının iz’anına izafe edilmelidir.

“Andolsun ki kendilerine (resul) gönderilenlere soracağız ve onlara gönderilenlere de (resullere de) soracağız. Andolsun ki (yaptıkları her şeyi) onlara bir ilimle mutlaka haber vereceğiz. Çünkü biz gaibler (onlardan habersizler) değildik. - A'râf(7)-6

Nur-54’ün başında dile gelen “Resule itaat” ile “vahye itaatin” kastedildiği bu ayetle sabittir. Çünkü elçiler dahil bu vahiyden sorumlu olarak hesap verecektir.

“Muhakkak ki bu (Kur'an), senin ve kavmin için gerçekten bir zikirdir. SİZ ondan sorumlu tutulacaksınız.” - Zuhruf(43)-44

Nur-54’ten önceki ayetler (46-53 arası) de konumuz açısından önem arzeder ve sık sık resule itaat vurgusu yapılır ama konunun başı olan 46. ayet yine kitaba vurguyu içerir. “Andolsun ki Biz açıklayıcı ayetler indirdik. Allah dilediğini doğru yola yöneltip-iletir.” – Nûr(24)-46

Bu başlangıçtan sonra 54’e kadar münafıkların ve müminlerin hüküm verme konusunda Resulullah’a karşı olan davranışları irdelenir ve 54’te müminlerle elçinin sorumlulukları belirtilerek konu nihayete kavuşur.

51. ayette müminlerin tavrı anlatılırken “İşittik ve itaat ettik” söylemi geçer. (“Aralarında hükmetmesi için Allah'a ve Resulüne çağırıldıkları zaman mü'min olanların sözü "İşittik ve itaat ettik" demeleridir. İşte felaha (kurtuluşa) erenler bunlardır.”) Bu söylemin bize “İşittik” şeklinde gelmesi bile, ayetlerin o dönem gelişen bir takım olaylar üzerine “Lidere itaat” kapsamında indiğini gösterir ki 53. ayette savaştan çekinenlerin ikircikli tavırları dile getirilmiştir. (“Eğer sen onlara emrettiğin takdirde (savaşa) çıkacaklarına dair yeminlerinin olanca gücüyle Allah'a yemin ettiler. De ki "Yemin etmeyin, itaatiniz (bizce bellidir) malumdur. Allah yapmakta olduklarınızdan haberdardır.")

“İşittik ve itaat ettik” lafzının, aynı dönem yaşayan kişiler arasında söz konusu olacağını dikkatlerden kaçırıp, bugün, bir hadis ve sünnet duyanların “İşittik ve itaat ettik” demesini bekleyenler şunu bilmelidir ki; işittikleri ve itaat ettikleri resul değil, resule ait olduğu iddia edilen bir takım söz ve davranışlardır, bu anlamda bir haber alma ve itaati özetleyen lafız ise “Okuduk ve itaat ettik” veya “Başkasından duyduk ve itaat ettik” olmalı. İtaat konusundan sonra hadis-sünnet konusuna da değineceğim inşallah. O bölümde hadis-sünnet ile ilgili üstü örtülmüş gerçeklere ve çelişkilere şahit olacaksınız Allah’ın izniyle.

12- Bir de aşağıdaki iki ayet bağlamında resul-kitap-itaat ilişkisini irdeleyelim. Her iki ayette de çok net olarak görüleceği üzere, ayetlere tabi olmanın yolunun resulün getireceği kitap olduğunu anlıyoruz. Yani resul bir kitap getirir ve insanlar o kitaptaki ayetlere uyarak hem Allah'a, hem de kitaba uymuş olurlar. Ayetlerde resulün hüküm kaynağı değil bizzat hükmün taşıyıcısı olduğunu açık olarak ifade ediyor Rabbimiz.

"Eğer Biz onları bundan (elçi ve Kur'an'dan) önce bir azabla helak etseydik muhakkak ki "Ey Rabbimiz, bize bir resul gönderseydin de zelil ve rezil olmadan önce ayetlerine tabi olsaydık" diyeceklerdi." - Tâ-Hâ(20)-134

"Kendi elleriyle yaptıklarından dolayı başlarına bir musibet geldiğinde "Rabbimiz, bize de bir Resul gönderseydin de böylece Senin ayetlerine uysaydık ve mü'minlerden olsaydık" diyecek olmasalardı (seni göndermezdik)." - Kasas(28)-47

Velhasılı kelam: Doğal olarak Nisa Suresi 80. ayette geçen “Kim Resule itaat ederse, Allah'a itaat etmiş olur…” ifadesi ve buna benzer diğer ifadeler, yukarıdaki açıklamalar ve örnekler dikkate alındığında Allah’ın ayetlerini tebliğ etmesinden dolayı resule itaatin Allah’a itaat demek olduğunu göstermektedir. Allah’ın sözlerini tebliğ etmediği zaman resul veya nebi değil ABD(Kul) sıfatıyla günlük hayatını yaşayan bir insan olan Muhammed’in söylediği diğer şeyler hüküm niteliği taşımadığı için itaatte söz konusu değildir. Zaten Allah hiçbir ayette “Muhammed'e itaat edin” dememektedir. Resul-nebi-Abd ayrımı peygamber kelimesi ile örtüldüğünden dolayı bu incelik gözden kaçırılmış ve Kuran’ın önüne perdeler çekilmiştir.

----------------------

Resul ve nebi kavramları Kuran’da bütün peygamberler için aynı anda kullanıldığı gibi teker teker de kullanılmıştır. Bugüne dek resul ve nebi kavramlarıyla ilgili yapılan yorumların hemen hiç biri doğruyu yansıtmamaktadır veya eksiktir.

Şöyleki:

Kuran’da bu iki sıfatın bazen ayrı ayrı, bazen birlikte geçmesi tamamen peygamberin ilişkide olduğu kişilere göredir. Mesela Muhammed, Allah’ın resulüdür yani elçisidir ama bizim elçimiz değildir çünkü Allah’ın mesajları bize iletmektedir ve O’nu Allah seçmiştir, dolayısıyla Muhammed bizim resulümüz değil ama risalet görevi olan yüce bir özelliği bulunduğu için nebimizdir. Allah, O’nun için (hem ona hem bizlere hitap ettiği için) resul de diyebilir nebi de diyebilir ama biz “Resulümüz Muhammed” diyemeyiz çünkü bizim elçimiz değildir, biz ancak “Nebimiz Muhammed” diyebiliriz. Muhammed'i şöyle vasıflandırmak en doğru yaklaşım olacaktır: Allah'ın kulu ve elçisi, mü'minlerin nebisi.

Aşağıdaki ayetle bu ayrımı izah edeyim:

"Ki onlar yanlarındaki Tevrat'ta ve İncil'de (geleceğini) yazılı bulacakları ümmi nebiye, (Allah'ın) resulüne uyanlardır....." - A'raf(7)-157

Ayette uyulması emredilen resul, kitaplarında bulacakları kişi ise nebi olarak zikrediliyor, görev verilmeden önceki Muhammed ise henüz bir Abd. Müjde gerçekleştiğinde, kul Muhammed, Allah'ın elçisi, ehli kitabın ise nebisi olacaktır. Uymaları gereken kişi aynı kişidir, sadece kimin penceresinden bakıldığına göre değişen hitap farklıdır.

Mealin Arapçasında şu ifade grupları vardır;

yettebiûne: uyarlar, tâbî olurlar

er resûle: resûle, elçiye

-------------------------------------

en nebiyye el ummiyye ellezî: o ümmi nebi ki

yecidûne-hu: onu bulurlar

mektûben: yazılı olarak

inde-hum: yanlarında

fî et tevrâti: Tevrat'ta

ve el incîli: ve İncil

Çeviride bahsedilen "Tâbî olma" emrinin içeriğini ise Rabbimiz şöyle ifade ediyor ayetin devamında;

"...O (resul) onlara ma'rufu (iyiliği) emrediyor, münkeri (kötülüğü) yasaklıyor, temiz şeyleri helal, murdar şeyleri haram kılıyor ve onların ağır yüklerini, üzerlerindeki bağları-zincirleri indiriyor. İşte ona inananlar, saygı gösterenler, destek olup-yardım edenler ve onunla birlikte indirilen nuru izleyenler felaha (kurtuluşa) erenlerin ta kendileridir."- A'raf(7)-157

O'na İnananlar, saygı gösterenler, destek olup, yardım edenler, O'nunla birlikte İndirilen Nuru yani Kuran'ı izleyecekler. "Tâbî olma" emrinin tamamı Kuran'dır çünkü maruf, münker, helal, haram, kolaylıklar... hepsi Kuran'ın içindedir ve elçinin görevi Kuran'ın içindekileri beyan(Gizleyip-saklamadan duyurmak) ve tebliğ(anlatmak) etmektir. Ayetin bütünlüğünden bunu anlıyoruz.

(Her resul nebidir ama her nebi resul değildir gibi oynak tariflerin Kuran’da yeri olmadığını gösteren linkteki kısa akademik çalışmayı incelemenizi öneririm: http://isamveri.org/pdfdrg/D03380/2011_4_2/2011_4_2_DOGRUE.pdf )

Konuyu bir örnekle açıklarsam daha anlaşılır hale gelecektir. Bir öğretmen düşünün, bu öğretmen sınıftaki öğrencileri için lafı dinlenen, saygı duyulan ve onların üzerinde kısıtlı bir tasarrufa sahip bir öğretmendir, öğrencileri O’na “Öğretmenim” veya “Hocam” diye hitap ederler. İsmiyle hitap etmeleri sadece nezaketen hoş karşılanmaz ama sonuçta o da doğru bir hitap tarzıdır. Aynı öğretmen, kendisinden sorumlu olan Milli Eğitim Bakanı için ise bir memurdur ve kendisinin astıdır. O yüzden Milli Eğitim Bakanı bu öğretmene ……… Bey/Hanım diye ismiyle hitap eder, isterse bazen o da “Öğretmenim/Hocam” der ve bu gayet doğaldır. Nasıl hitap ettiğinden bağımsız olarak öğretmen, bakana karşı sorumludur ve bakandan emir alır çünkü onun memurudur. Aynı kişi bakan karşısında farklı biri, öğrencileri karşısında farklı biridir. Bakan, öğrencilere hitap ederken, öğretmen hakkında konuştuğunda “Öğretmeniniz/Hocanız” diye bahsedebileceği gibi, “……. Bey/Hanım” diye de bahsedebilir. Aslında bu çokta önemli olmayan ama öğretmenin kişilere göre konumunu netleştiren bir farktır.

Nebi-Resul konusu da aynen böyledir. Allah hitap ettiği kişiye/gruba veya konuya göre bazen nebi bazen resul dese de, sahiplenici bir ifade kullanacağı zaman yani kendisiyle ilişkilendirdiği zaman “Resulüm” der ama Müslümanlarla olan beşeri ilişkiler işin içine girdiğinde çoğunlukla nebi ifadesini kullanır.

Birkaç örnek vererek Nebi-Resul-Abd ayrımında daha kritik ve asıl önem arzeden boyuta geçelim.

1- Ayet daha çok ümmetleri yani insanları ilgilendirdiği için nebi formu geçiyor: “İnsanlar bir tek ümmet idi. Sonra Allah, nebileri müjdeleyici ve uyarıcı olarak gönderdi. İnsanların anlaşmazlığa düştükleri hususlarda hüküm vermeleri için onlarla beraber hak yolu gösteren kitaplar gönderdi. ” 2-213

2- Sahip olan taraf olarak Allah, tabi ki resul yani elçi formunu kullanmış:

“Müjdeleyici ve uyarıcı olarak resuller (gönderdik).” 4-165

3- Bu ayetin ilk bölümünde zaten gönderilmiş olan peygamberlerden bahis olduğu için ikinci bölümde sonradan gönderilecek elçiyi ayırmak için resul formu kullanılıyor:

“Hani Allah, nebilerden; ben size kitap ve hikmet verdikten sonra yanınızdakileri tasdik eden bir resul geldiğinde ona mutlaka inanıp yardım edeceksiniz, diye söz almıştı. 3-81

4- Bu ayette ise İsa, resul olmasına rağmen başka insanlara hitap ederken kendinden nebi diye bahsediyor. Örneğimize dönersek, öğretmen, öğrencileriyle tanışırken “Ben yeni atanan öğretmeninizim” demiş oluyor:

“(İsa a.s) dedi ki: Şüphesiz ben Allah’ın kuluyum. Bana kitabı verdi ve beni nebi kıldı.” 19-30

5- Musa kendini Firavun’a tanıtırken kendisini Allah’a nisbet edebilmek için resul ünvanını kullanıyor. “Alemlerin rabbinden bir nebiyim” demesi Firavun için bir şey ifade etmezdi çünkü nebi saygı gösterilen kişidir ve nebiye saygısı olsa Firavun kafir olmazdı. Burada bir incelik daha göze çarpmaktadır. Allah, elçilerini müşrikler veya günahkarlarla konuştururken veya onlarla anarken hep resul sıfatını kullanır çünkü nebi sıfatı ancak o elçiye inananlar için bir anlam ifade eder.

“Musa dedi ki: Ey Firavun, gerçekten ben Alemlerin rabbinden bir resulüm.” 7-104

6- Bu ayette de yine inananlar özelinde Musa’dan bahsediliyor ve inananların nebisi olduğu için Allah’ta nebi sıfatını kullanıyor.

“Kitapta Musa‘yı da zikret. Çünkü o ihlasa erdirilmiş gönderilmiş bir nebi idi.” 19-51

7- 5. Maddede bahsettiğim inceliğe bir örnekte bu ayettir.

“Firavun‘a gidin (Hz. Musa ve Hz. Harun) ve biz Allah’ın resulüyüz deyin.” 26-16

8- Bu ayette de yine Zekeriya’ya evlat müjdesi verildiğinde daha sonra resul olacak Yahya için yine insanların gözündeki konumuna nisbetle nebi ifadesi kullanılmıştır.

“O, mihrapta namaz kılmakta iken melekler ona seslendi. Allah sana Yahya’yı müjdeler. O, Allah’tan olan kelimeyi doğrulayan, efendi, iffetli ve salihlerden bir nebidir.” 3-39

9- Bir örnekte bizim nebimizden vereyim. Bu ayette Allah, nebimizin görevini ön plana çıkarmak için resul sıfatını kullanıyor.

“Ey insanlar şüphesiz resul size Rabbinizden hakla geldi.” 4-170

10- Son örneğimiz de nebimizle ilgili olsun. Bu ayette de bir incelik göze çarpmaktadır. Allah elçisini uyarırken, yani sıradan bir kulu uyarır gibi uyarırken resul değil nebi sıfatını kullanarak diğer insanlardan ayırmaktadır ama bu uyarı, resulün görevi gereği bir uyarı değildir.

“Ey nebi Allah’tan sakın! Kafirlere ve münafıklara itaat etme...” 33-1

İmanın ve itaatin sadece Allah’a olduğunu anladıktan sonra Muhammed’in kaç çeşit vahy aldığı gibi absürt sorular önemini yitirir (Yine de Gayrı metluv vahiy denen yapıya başka bir yazıda değineceğim inşallah). Çünkü Allah’ın itaat edilmesini istediği emirleri bir resulden başka bir resul devralıyor ve kesintisiz olarak bize kadar geliyor. Vefat eden nebidir ve o son nebidir ama resuller bitmemiştir. Haliyle resulün getirdiği mesaj olan Kuran, aynı zamanda resuldür.

Evet, yanlış okumadınız, Kuran’da Allah’ın resulüdür, çünkü bizim dilimizde pek bu şekilde kullanılmasa da, Arap dilinde resul, aynı zamanda mesajın kendisi anlamına da gelmektedir. Mesajı getiren yoksa getirdiği mesaj da resul olarak anılır.

İslam dünyasının, Rağıb el-Isfehânî’nin Müfredât ve İbn Manzur’un Lisânu’l-Arab isimli en meşhur iki sözlüğü bu tanımı doğrulamaktadır. (İlgili eserlerde r-s-l maddesine bakabilirsiniz.)

Klasik yaklaşımlara göre resul, Kuran’da sadece “Mesajı götüren kişi” anlamında kullanılmıştır dense de mesela Ahzab suresinin 40. ayetinde nebimizin son resul olarak nitelendirilmemiş olması bu görüşü zayıflatmakta ve resulün mesaj olduğu fikrini güçlendirmektedir:

“Muhammed, sizin erkeklerinizden hiçbirinin babası değildir (erkek varisi yoktur). O, Allah'ın Resulü ve nebilerin sonuncusudur. Allah (Alim'dir) herşeyi hakkıyle bilendir.“

Bununla beraber Kuran’ın evrenselliği ve kıyamete kadar geçerli olacağı bağlamlarında düşünüldüğünde, resule itaat ayetlerini bu şekilde algılamak İslam dünyasının en kronik sorununu bir çırpıda çözmüş olacak ve Kuran’a, hak ettiği eski güçlü konumunu tekrar kazandıracaktır. Bugün İslam dünyasında egemen konumda olan ve ikincil kaynak olarak hadis ve sünneti benimsediğini söyleyen zihniyet, “resule itaat ediyoruz” paravanı arkasında cansız kitaplara itaat etmiyor mu aslında? Kuran’a “Asla resul olamaz” diyenler, Kuran’dan kat kat daha güvenilmez konumda olan yüzlerce kitaba adeta resul muamelesi yaparak derin bir çelişkiye düşmektedirler.

Bu çelişkilerden azade şekilde, Kuran’ın mesajlarını, ümmete yegane yol gösterici olarak muhafaza edip, üstün kılmanın yolu, hadis-sünnet-esbab-ı nüzul denen güvenilmez rivayet yapısının yerine Kuran’ı oturtmaktır.

Resul-Nebi ayrımı ile ilgili önemli olduğunu düşündüğüm bir nüans noktası da yine konunun itaat boyutuyla alakalı.

Öğretmen örneğinden yola çıkalım yine ve bu öğretmeni üniversitede yani neredeyse yaşıtlarına ders veren bir üniversite öğretmeni olarak düşünelim. Öğrenciler ve öğretmen arasında bir samimiyet olduğunu ama üniversite kuralları gereği okulda sıkı bir disiplin olduğunu da varsayalım. Sınıf içerisindeyken öğretmen ve öğrencileri arasında resmiyet hakimken, okul dışında daha samimi bir hava olması gayet doğaldır. Burada öğretmenimizin öğrenciler açısından 2 şapkası söz konusudur, birinci şapka; derslerine giren ciddi ve disiplinli bir öğretmene ait. İkinci şapka ise; hoş sohbet ve samimi bir arkadaş şapkasıdır. Haylaz öğrenciler iki şapkayı birbirine karıştırıp dersleri kaynatsa da haddini bilen öğrenciler sınıfta farklı, sınıf dışında farklı davranarak, öğretmenlerinin bu şapkalarına saygı göstermektedirler. Dersteyken söylediği her sözü ders olarak algılar ve beyinlerine, defterlerine yazıp daha sonra da bunlara çalışırken, dışarıda sadece güzel bir sohbet veya etkinlik paylaşımı mevcuttur. Örneği biraz detaylandırıp uzun tutmamın sebebi konunun iyice anlaşılmasıdır. Hemen hemen hepimizin hayatında, farklı şapkalarıyla farklı ilişkiler kurduğumuz insanlar olmuştur.

Mesela; savcı bir arkadaşı, kişiyi yaptığını bir hatadan dolayı uyardığında ona “Bu sözleri bana savcı olarak mı yoksa arkadaşım olarak mı söylüyorsun” diyenler de olmuştur. İşte Muhammed nebi de sahabeleri için örneğimizle örtüştürdüğümüzde hem savcı ya da öğretmen, hem de samimi bir arkadaştı, yani, yeri geldi resul, yeri geldi komutan, yeri geldi Devlet Başkanı, yeri geldi alim, yeri geldi arkadaş oldu.

Resule itaat konusuna bu pencereden baktığımızda, iki inceliğe şahit olmaktayız. İlk olarak, Kuran’da "Abd olan Muhammed'e itaat" emreden hiçbir ayet olmadığı gibi, “Allah’a itaat” emreden bütün ayetlerde “Resul” de geçmektedir. Aynı zamanda "Nebi Muhammed" e itaat emri de söz konusudur. Yukarıda "Resule itaat" ayetlerini bolca gördük, bir kaç ayetle de "Nebiye itaat" emreden ayetleri görelim ki bu konuda son dönemde büyük bir yanılgı vardır, nebiye itaat emreden ayet olmadığı söylenmekte ve hadis-sünnet karşıtlığına bu yanlış pencereden bakılmaktadır.

Nebinin tebliğ görevi vardır:

"Allah'ın kendisine farz kıldığı bir şeyde (geleneğe aykırı da olsa) NEBİ üzerine hiçbir güçlük-sıkıntı yoktur. (Bu) daha önce gelip geçenlerde de (değişmeden uygulanan) Allah'ın sünnetidir. Allah'ın emri, takdir edilmiş (mutlaka yerine gelecek) bir kaderdir."

"Ki onlar (O NEBİLER), Allah'ın risaletini (gönderdiklerini) tebliğ edenler, O'ndan (içleri titreyerek) korkanlar ve Allah'dan başka hiç kimseden korkmayanlardır. Hesap görücü olarak Allah yeter." - Ahzâb(33)-38/39

Nebinin emretme görevi vardır ve itaat beklenir:

"Ey NEBİ. Eşlerine, kızlarına ve mü'minlerin kadınlarına (dışarı çıkacaklarında) cilbablarını üstlerine giymelerini SÖYLE. Bu onların (mü'mine olarak) tanınıp da incitilip-eziyet görmemeleri için en uygun olandır. Allah Gafur'dur (çok bağışlayandır), Rahim'dir (rahmetiyle çok esirgeyendir). " - Ahzâb(33)-59

Sahabeler ve o dönemin diğer Müslümanları gayet iyi biliyordu ki, kendisine gelen ayetleri tebliğ ederken, beyan ederken Muhammed bir elçiydi, elçi şapkası ile hitap ediyordu, onu can kulağı ile dinleyip ayetleri iyice hıfzedip, yazıp daha sonra çalışmak için saklıyorlardı ama Kuran’ın beyanı dışında konuşurken ya arkadaşları, ya komutanları, ya dini konuları danışacakları alimleri ya da Devlet Başkanlarıydı. Her şapkasıyla o şapkaya göre muhatap oluyorlardı aynen bizim de hayatımızda yaptığımız gibi.

Ama ne yazık ki, sonraki dönemlerde hadis kültürünün gelişmesine paralel şekilde, resule, Allah’ın verdiğinden kat kat fazla kutsiyet atfedilmiş, neredeyse Hristiyanların İsa’ya yaptığı şey yapılır olmuştu. Hristiyanlar İsa’ya Allah’ın oğlu demişti, Müslümanlar ise Muhammed’i, Allah’tan başka bir diğer otorite, hüküm koyucu, haram-helal belirleyici, kainatın onun hatırına yaratıldığı, onlarca mucizesi olan, hata yapması imkansız, şefaat edeceği kesin, insan üstü bir varlığa dönüştürdüler. İtaat ayetlerinin adeta bir şirket ortaklığı gibi algılanması da bu tabloya eklenince, Müslümanlar için yıkım başlamış oldu ve tablo her asır daha da kötüleşerek bugünlere gelindi. Müslümanların fetihlerle Dünya coğrafyasında geniş bir alan işgal etmiş olması, her şeyi doğru yaptıkları anlamına gelmiyor maalesef.

-------------------

Hicaz Yarımadası’nda, Endülüs’te onca alim varken, hadis kültürünü yaygınlaştıran ve ilim haline getiren Fars ekolünün kitaptan uzaklaşması, işte bu Abd/Nebi-Resul ayırımının üzerinin örtülüp ikisine birden “Peygamber” denerek sıradanlaştırılmasından kaynaklanmaktadır.

“Peygamber” vefat edince sadece son “Nebi” değil aynı zamanda “Resul” de yani “Getirdiği mesaj=Kitap”ta gömülmüş oluyor ve “Resul”e itaat, yine kitaptan olan hadislere indirgenirken asıl Kitap arkada kalıyordu. Kendi dili veya Arapça dururken Fars ekolünü devam ettiren ve aynı yolda yürüyen Türkler’de yoğun şekilde Hadis-Tasavvuf kültürünün yüzyıllardır bayraktarlığını yapıyor.

Vahiy denince aklına sadece Kuran gelen benim gibi düşünenler değil elbette. Bizzat Resulullah’ın muhatabı olan Mekke ve Medine halkı da, aynı şeyi, yaşayıp şahit olarak görmüş olmalı ki aşağıdaki ayete konu olmuşlar.

“Onlara bir ayet getirmediğin zaman "Sen onu derleyip-toplasaydın ya" derler. De ki "Ben ancak Rabbimden bana vahyolunana uyarım. Bu (Kur'an) Rabbinizden gelen basiretlerdir (gözleri açacak delillerdir), iman eden bir kavim için hidayet ve rahmettir." - A'râf(7)-203

“Kur'an okunduğu zaman hemen onu dinleyin ve susun ki (rahmetle) esirgenmiş olursunuz.” - A'râf(7)-204

Ayetlerden açık şekilde anlaşılacağı gibi müşrikler Resulullah’ın kendi konuşmaları dışında “Ayet” dediği sözler olduğunu biliyor ve bir konu hakkında bekledikleri ayet inmeyince “Kendin bir şeyler söyle” diyorlar, Resulullah ise resullüğün gereği olanı söylüyor “Elçisi olduğum Allah bir şey söylemezse ben kendimden bir şey diyemem”. Zaten aynı konuşma içerisinde Kuran’ı işaret ederek “O ayetler ve vahiy Kuran’dadır” demiş oluyor. Sonraki ayette ise aynı işareti Allah veriyor ve “Ayetlerin”/“Vahyin” Kuran olduğunu bu bütünlükle bize gösteriyor.

Ayetleri iyi özümsemek lazım. Onlara bir AYET getirmediği zaman söylenenlere verdiği cevap “VAHYOLUNANA UYARIM” ve hemen sonraki devam cümlesi “KURAN RABBİNİZDEN GELEN BASİRETTİR”

Bu söylemden anlıyoruz ki Resulullah asla ayet yerine geçecek sözler söylememiştir ve vahyedilen şey ayetlerdir, o ayetler de kitaptadır. Aynı ayet içerisinde hem ayet, hem vahiy hem Kuran ifadelerinin geçmesi kendiliğinden bir sınırlama ifade eder ve Kuran’dan başka vahyin olmadığını ispatlar.

Bu iki ayet aynı zamanda Muhammed’in Allah ile bağını gösteren “Resul/Nebi” olarak başka, insanlarla bağını gösteren “Abd” olarak başka konuştuğunu gösterir. Müşriklerin beklediği sözleri yani vahyi aktarırken “Resul/Nebi” sıfatıyla aktarıyordu ki müşrikler bile onu fitneye düşürmek için Allah adına vahiyden başka bir şey söylemeye teşvik ediyorlardı ama bugün bizler Muhammed’in “Abd” sıfatıyla yaptığı konuşmaları ve söylediği sözleri “Vahiy” olarak algılayıp müşrikleri bile solluyoruz.

Muhammed 7/24 bir “İnsan (ABD)” idi ve sadece “Vahiy” / “Ayet” okurken “Allah'ın Resulü” sıfatını kullanıyordu. Nebi olarak ise Müslümanların gözünde saygın biriydi. Müşriklerin anladığı bu ince detayı bugün Müslümanların anlamaz hale gelmiş olması akıl alır gibi değil.

Sünnetullah hep aynı işliyor. Bugün de müşrikler, aradıklarını Kuran’da bulamayınca sırf kafalarına uydurmak için başka sözlere itimat etmiyor mu? O günkü müşriklerin “Ayete gerek yok kendin derle-topla” demesinden ne farkı var? Müşriklerin resule yaptıramadığı derleme-toplama işini, hak yoldan sapmış yapılar, yüzyıllar sonra hadis adı altında gayet başarılı şekilde yapmıştır.

-------------------

“……….Artık Resul size ne verirse onu alın, sizi neden sakındırsa ondan da sakının ve Allah'dan korkun. Muhakkak ki Allah'ın ikabı (azabla sonuçlandırması) çok şiddetlidir.” - Haşr(59)-7

Bu ayetin önüne ve arkasına bakıp “Hadis-Sünnet” demek için art niyet gerekir ki Allah’ın sözlerini art niyetli olarak yorumlamak ancak Şeytan’ın işidir. Önce ayetler grubuna bakalım;

“Allah'ın onlardan resulüne verdiği feye (savaşsız ganimete) gelince, siz buna karşı (bunu elde etmek için) ne at, ne de deve sürdünüz. Ancak Allah Kendi resullerini dilediklerinin üstüne musallat kılar. Allah herşeye kadirdir (güç yetirendir).” - Haşr(59)-6

“Allah'ın o (fethedilen) şehir halkından Resulüne verdiği fey (savaşsız ganimet) Allah'a, resulüne, (onun) yakınlarına-akrabalarına, yetimlere, yoksullara ve yolda kalmışlara aittir. (Eşit paylaşımla herkese değil, adil paylaşımla bunlara verilecektir ki, mal ve servet) içinizden zenginler arasında dönüp-dolaşan bir şey olmasın. Artık Resul size ne verise onu alın, sizi neden sakındırsa ondan da sakının ve Allah'dan korkun. Muhakkak ki Allah'ın ikabı (azabla sonuçlandırması) çok şiddetlidir.” Haşr(59)-7

“(Ayrıca bu ganimetler) muhacir-hicret eden fakirleredir. Ki onlar Allah'dan bir fazl (lutuf ve ihsan) arayıp Allah'a ve onun Resulüne yardım ederlerken yurtlarından ve mallarından sürülüp-çıkarılmışlardır. İşte sadık olanlar bunlardır.” - Haşr(59)-8

“Onlardan önce (Medine'yi) yurt edinmiş ve (gönüllerine) imanı yerleştirmiş olanlar, kendilerine hicret edenleri severler ve onlara verilen şeylerden dolayı da içlerinde bir ihtiyaç (arzusu) duymazlar. Kendilerinde bir açıklık (ihtiyaç) olsa bile (kardeşlerini) kendi nefislerine tercih ederler. Kim nefsinin 'cimri ve bencil tutkularından' korunmuşsa, işte onlar felah (kurtuluş) bulanlardır.” - Haşr(59)-9

Ayetlerin tamamını okuduğumuzda görüyoruz ki emir bir olguya has verilmiş ve ganimet paylaşımından dolayı fitne çıkmaması için Müslümanlar sıkı sıkıya tembih edilmiş.

7. Surede geçen “Resul size ne verirse onu alın, neden sakındırırsa sakının” emri için biraz uzun ama açık bir örnek verelim ki emir daha net anlaşılsın:

Bir şirketin sahibi önceki gün yapılan yüklü ve sürpriz bir satıştan dolayı ikramiye dağıtmak istiyor ve dağıtımı muhasebe müdürüne bırakıyor . Sabah toplantısında tüm personelin önünde, muhasebecinin kime ne kadar vermesi gerektiğini, neden o kadar verdiğini, bazı personele hangi nedenden dolayı hiç vermemesi gerektiğini vs. her şeyi detayıyla anlatıyor. Toplantı bitiminde de personele “Müdürünüz ne verirse onu alın, paylarınızdan dolayı itiraz etmeyin, lafını dinleyin yoksa kızarım” diyor. Bu durumda muhasebeci ısrarlara dayanamayıp patronun talimatının dışına çıkabilir mi? Patron şirketten ayrıldığında, müdür, aldığı talimatlar doğrultusunda kime ne verecekse verir, vermeyeceğine de “Duymadın mı kardeşim, patron şu şu sebepten O’na verme dedi” gibi rutin konuşmalar ve açıklamalar yapar. Aynı görevde ve aynı kıdemde olan Murat’a 200 Lira, Adem’e 150 Lira verirken, Adem itiraz ederse, Adem’e “Patron söyledi ya, satışı Murat yapmış, o yüzden ona fazla ödül verdi” der vs.vs. Örneği daha da irdeleyip derinleştirmek mümkün ama bu kadarıyla yetinelim ki örneğimizde de görüldüğü üzere ikramiyenin dağıtımında muhasebeciye bir alan bırakmadan bütün paylaşımı nedenleriyle birlikte yapmış patron.

· Muhasebe müdürüne düşen, paylaşımı yapmak ve personele, anlamadıklarını kendi lisanıyla anlatmaktan başka ne olabilir?

· Bunun üzerine muhasebeci bir personele para yerine mesela A4 kağıdı verse patrondan fırça yer mi yemez mi?

· Yine örneğimizden yola çıkarsak muhasebeci dağıtımı yaptıktan sonra personel kendi aralarında birbirlerinden borç alır, verir veya hakkından feragat edip diğer arkadaşlarına bırakırsa, buna patron bir şey diyebilir mi?

· Tekrar ayetlerimize dönersek, Allah ganimeti nasip etmiş, paylaşımını sebepleriyle birlikte yapmış ve dağıtımı için elçisini görevlendirmiş, bakın konu hep ganimet üzerinden gidiyor ve mecburi alanlar olduğu gibi keyfiyete terkedilmiş alanlar da mevcut. Herkes payını alır ama kendi aralarında biri feragat eder vs. bir emir yok. Ama birileri kalkıp bunu genelleştirip her konuya haiz hale getirirse bunda iyi niyet aramak mümkün olur mu?

· Müdür, ikramiye haricinde, bankada yatan mal alım parasını personele dağıtır mı talimat sırf ikramiye kadarının dağıtılması olduğu halde?

· Veya patron toplantıda ikramiyeden bahsettiği halde müdür durumdan vazife çıkarıp “Nasıl olsa ne verirse alın, itiraz etmeyin dedi, ben şu işe giriş-çıkış saatlerini de değiştireyim” dese kendini kapının önünde bulur mu bulmaz mı?

· Personelin biri müdüre gidip “Müdürüm bak patron ne verirse alın, itiraz etmeyin dedi, hadi bugün işyerinde alem yapalım, masrafları da şirketten öde, nasıl olsa sana yetki verdi” dese müdürün cevabı ne olmalı?

İşte bütün bu sorulara mantıklı cevaplar veren aklı ve vicdanı sağlıklı bir Müslüman, bu ayetlerden hadis-sünnet çıkarımında bulunmamalı. Birkaç soru daha soralım:

§ Ganimetler dağıtıldıktan sonra sahabelerden biri gelip “Ya Muhammed bu 3 tane deveyi ne yapayım şimdi, satsam mı yoksa beslesem mi?” dese, Muhammed ona cevaben “Haram şeylerde kullanmadığın sürece ne yaparsan yap ama bence besle, birkaç ay sonra kurban zamanı, o zaman satarsan daha çok para kazanırsın” dese bu cevap bizim için vahiy mi olur, vahiyden mi olur, hadis mi olur, sünnet mi olur?

§ Soruyu soran sahabe Muhammed’in dediklerinden hiç birini yapmadı ve develerin üçünü de kesip bir kısmını kendine ayırıp bir kısmını da hayrı için dağıttı diyelim. Resule itaatsizlik mi etmiş oldu? İtaat mi etmiş oldu?

§ Sahabenin bu cevaba uyup uymaması iman meselesi midir?

Bir konu özelinde gelen emri genele şamil kılmak, eğer ifade "Ey inananlar" gibi genel bir hitap içermiyorsa sakıncalı olabilir, ayetlerin bağlamına bakmadan, sırf delil bulayım diye "geneldir" demek yanıltıcı olabilir. Kaldı ki "Emir geneldir" desek bile yukarıda detaylarıyla izah ettiğim gibi, elçinin verdiği de, sakındırdığı da Kuran'dadır.

-------------------

“Ümmiler içinde kendilerinden olan ve onlara (Allah'ın) ayetlerini okuyan, onları arındırıp-temizleyen ve onlara Kitab ve hikmeti öğreten bir Resul gönderen O'dur. Halbuki onlar daha önce apaçık bir sapıklık içindeydiler.” - Cum'a(62)-2

Allah, elçisine ayrıca, Kuran’ı okuma ve öğretme görevi vermiştir. Resulü de bu emre itaat ederek insanlara Kuran‘ı okumuş, onu yaşamış, öğretmiş ve beyan etmiştir.

Yeri gelmişken “Beyan” derken ne anladığımızı izah etmek konuyu biraz daha net hale getirecektir. Kuran’da “BEYAN” ve “BEYYİNE” kelimeleri her şeyden önce, olmayan veya gizli / kapalı bulunan bir şeyi açıklamak, tefsir etmek anlamında değil; mevcudu, yani var olanı duyurmak, olanı açıklamak / ulaştırmak / aktarmak / gizlememek anlamlarında kullanılmaktadır. Dilimize de geçmiş olan “Beyan” kelimesine “Tefsir etme” anlamında açıklama anlamı vermek yanıltıcıdır. Konuyu “Ayan beyan” yani “Besbelli-apaçık” bir ayetle noktalayalım: Ayette gizlememenin (tektumune) karşıtı olarak, beyan etme (tubeyyine) kullanılmıştır.

"(Allah bir zamanlar) kendilerine Kitab verilenlerden "Onu mutlaka insanlara açıklayacaksınız ve onu gizlemeyeceksiniz" diye kesin söz almıştı. Fakat onlar bunu arkalarına attılar ve ona karşılık az bir değeri satın aldılar. O aldıkları şey ne kötüdür." - Âl-i İmrân(3)-187

ve iz ehaze allâhu : ve Allah ... almıştı

mîsâka : misâk, kesin söz, yemin

ellezîne : onlar

ûtû el kitâbe : kitap verildiler

le tubeyyinunne-hu : onu mutlaka beyan edeceksiniz

li en nâsi : insanlara

ve lâ tektumûne-hu : ve onu gizlemeyeceksiniz

fe nebezû-hu : fakat onu attılar

verâe zuhûrihim : sırtlarının arkasına

ve eşterav bi-hî : ve onu sattılar

semenen kalîlen : az bir değere

fe bi'se : oysa ne kötü

mâ yeşterûne : yaptıkları alışveriş

Bugün her önüne gelenin bir ayet alıp arkasından o ayetten ne anladığını anlatmaya çalışmak için sayfalarca yazması veya konuşması normal karşılanırken Allah’ın Resulü’nün bunları yapmış olması yadırganacak bir şey olamaz. Bu gerçeklikten yola çıkarak Resulullah’ın açıklamaları, öğretmesi ve emirleri yaşaması bugün bizlerin de çok ihtiyacı olan en doğru rehberdir. Keşke O’nun döneminde yaşamış olsaydık ve Kuran’ı en güzel şekilde ondan dinleyip anlasaydık ama fıtrat yasaları bunu imkansız kılıyor maalesef.

Aynı fıtrat yasaları, eğer bir kişi ölmüşse o kişi bedenen artık yoktur der. Eğer o kişi topluma önder olmuş, örnek olmuş biri ise bu önderliğin ve örnekliğin, aynı toplumun sonraki nesillerine en azından tarih bilgisi olarak aktarılması gerekir. Bu aktarma üç yolla olabilir. Birincisi sözlü, ikincisi yazılı, üçüncüsü görüntülü.

Sözlü aktarma yolu bu yolların en sıkıntılı olanıdır çünkü yine insan fıtratı gereği kısmen unutup eksik iletme, kasten bir şeyler ekleyip çıkararak iletme, tamamen unutma, kasten unutma gibi birçok arızlar barındırır. Ayrıca nesilden nesile geçerken başına her türlü kaza gelebilir kulaktan kulağa oynarken başımıza gelenler gibi. Dolayısıyla kesinlik ve mutlak doğruluk aranamaz. O yüzdendir ki Kuran-ı Kerim nazil olurken, Resul tarafından okunduktan sonra hem ezberlenmiş hem yazılmıştır ki bu Allah’ın vahyini koruma yöntemidir aynı zamanda. Sözlü aktarma bu sebeplerden dolayı sağlıklı olmayıp yüzyıllar sonrasına kadar ulaşması mucizelere kalmış bir iletim aracıdır.

Yazılı aktarma yolu, sözlü aktarıma göre biraz daha sağlıklı olmasına rağmen, eğer yazılan orijinal metinler yoksa, sözlü aktarımın başına gelenlerin yazılının da başına gelmesi kaçınılmazdır. Yazılan orijinal nüsha kaybolmuşsa, yazılan o eserin daha sonra tekrar yazıya dökülmesi ancak metin üzerinde çalışanların anladıkları, akıllarında kalanlar veya onların yorumları olacaktır. Ve tabii ki yeniden, yazılana eklemeler-çıkarmalar yapmak mümkündür. Bu gerçekleri göz önünde bulundurduğumuzda, orijinali olmayan bir metnin bugün elimizde kitap olarak bulunması da yeterince sağlıklı olmayıp yüzyıllar sonrası için kesin bilgi niteliği taşımamaktadır.

Görüntülü ve sesli aktarma, bu üç aktarma yolu arasından en sağlıklı olanıdır, aradan yüzyıllar da geçse bir şeylerin eklenmesi, çıkarılması veya saptırılması imkansızdır ama ne yazık ki 1.400 yıl öncesinde bu teknoloji henüz icat edilmemişti.

Fıtrat yasalarına ve gerçeklere dayalı bu açıklamalardan sonra Hadis-Sünnet konusunu biraz detaylandıralım.

Öncelikle isimlendirme konusunun biraz sıkıntılı olduğunu belirtmek isterim. Zira İslam’a dair kavramlarımızı Kuran ile yerli yerine oturtup, zihniyetimizi ona göre oluşturmamız bizi İslami kimliğe evirir, yani İslami bir şahsiyetin oluşumu önce kelimelere yüklediğimiz anlamlarla başlar. Tanrı kelimesinin yerine Allah’ı koyduğumuzda imanın ilk adımını atarız mesela. O yüzden nitelemeler ve kelimeler önemlidir.

Kuran’da hadis ve sünnet kavramları elbette bulunmaktadır, tek tek ayetleri incelemek isteyen inceleyebilir. Ben burada sadece içinde hadis ve sünnet geçen hiçbir ayetin resullere yüklenmediğini tespit ettiğimi söyleyebilirim.

• Allah’ın sünneti (Sünnetullah): 8/38 –17/77 –33/38 – 33/62 – 35/43 – 40/85 ve 48/23

• Geçmiş ümmetlerin sünneti: 3/137 – 4/26 – 15/13 – 18/55

• Allah’ın sözü: 4/87 – 7/185 –18/6 – 45/6 – 52/34 – 53/59 – 56/81 – 68/44 – 77/50

• En güzel hadis - Ahsene el hadis: 39/23

• Kuran uydurulan bir hadis değildir: 12/111

• Boş ve lüzumsuz hadisler: 31/6

• Haber anlamında hadisler: 20/9 – 79/15 – 85/17

Ayetleri incelediğinizde sizler de görebilirsiniz.

Dolayısıyla Allah’ın kullandığı ve bir anlam yüklediği kavramların içeriğinin boşaltılıp başka anlamlar yüklendiğini gördüğümüzde bir şeylerin üzerinin örtülmeye çalışıldığını anlamamız gerekir. Sünnetullah kavramı öyle önemli bir kavram ki; bugün yaptığımız ibadetlerin büyük kısmı bile Sünnetullah gereği bize kadar gelmektedir ama konuyu uzatmamak için bu konuya şimdilik girmiyorum.

Tekrar paragraf başına dönersek isimleri her ne kadar uydurma olsa da biz bunlara (hadis ve sünnete) resulün örnekliği ve anlatımları diyerek devam edelim. Bu bölümün başında da bahsettiğim gibi tabiidir ki; Allah’ın resulünün sözleri, yaşamı ve ruh dünyası bile bizim için önemlidir. Bu konuda sorun bu saydıklarımın önemi ya da önemsizliği değildir. Sorun sözlerinin, yaşamına ait detayların ve ruh dünyasının bize ulaşma şeklindedir.

Hadisler ve sünnetin yukarıda maddeler halinde saydığım iletim yollarından sözel ve yazılı olanlarıyla bize ulaştığı söylenir. Kaynaklara göre ulaşım şeması şu şekildedir.

Bu şemaya baktığımızda, sözel veya görsel olarak elçiden alınan söz ve uygulamaların, ezber yoluyla sonraki nesile iletilmesi anlaşılabilir bir durumdur ve bozulma beklentisi olsa da şahitler çok olduğundan bir yere kadar güvenilirdir, ama eşyanın doğası gereği, ezber zincirleri zamanla ölüm, yaşlılık, fikir değiştirme, imanın zayıflaması gibi bir çok nedenle eksilir ve artık 2. – 3. – 4. kulaklar ile yazılı metinler devreye girer. Yazılı metinlerin güvenilir olması demek o metinlerin orijinalinin günümüze kadar yaşaması demektir. Mesela Buhari Hicri 200’lü yani Miladi 800’lü yıllarda yaşamış bir isim, kendisinin olduğu iddia edilen Sahih-i Buhari isimli kitabın orijinali veya orijinalinden herhangi bir parça elimizde bulunmamaktadır. Kendisinin yaşarken yazdığı ama zamanla kaybolduğu, kaybından sonra talebe zincirinin parça parça yazıp yeniden oluşturduğu söylenir. Ne yazık ki yeniden oluşturulduğu söylenen nüshalar da elimizde bulunmamaktadır. Sahih-i Buhari isimli kitabın kendisinin değil ama kitaptan rivayet edilen en erken tarihli yazılı nüshası Yunini’ye ait, Hicri 701-Miladi 1301 tarihlidir ve oldukça eksiktir. Buhari’den sonra kitabındaki hadisler, yine rivayet yoluyla sonraki birkaç nesle aktarılmıştır, en makbul olanı Firebri isimli talebesidir.(Ö. 320/932) O, Buhari’nin kitabından aklında kalanları veya yazdıklarını Hamevi’ye (Ö. 381/991), O, Davudi’ye (Ö. 467/1074), O, Ebu’l-Vakt’e ( Ö. 553/1158) O, İbnü’l-Leti’ye (Ö. 635/1237) O da Yunini’ye nakletmiştir.

Görüleceği üzere rivayet sadece sahabe, tabiin, tebeu’t tabiin ve bir sonraki nesil ile sınırlı kalmayıp, hadisler yazılı hale geldikten sonra kitap kaybolmuş, o kitaptan tekrar rivayet edilmeye başlanmıştır, yani rivayetin rivayetinin rivayeti gibi bir zincir diyebiliriz. Eldeki rivayetlerinin birçoğu, çeşitli nüshalardan ve rivayetlerden sağlam bir metin tesis etme zaruretini duyan Ali b. Muhammed el-Yunini’nin (Ö. 701/1301) meydana getirdiği nüshaya dayanmaktadır. Kastallani, İrşadü’s-sari adlı Buhari şerhinde bu nüshayı esas almıştır.

Velhasıl kelam, bugün Allah Resulüne ait denen söz ve davranışların neredeyse tamamı 1.400 yıl içerisinde kulaktan kulağa, kulaktan metne, metinden yine kulağa, kulaktan tekrar metne şeklinde aşamalardan geçmiş ve 1.853 yılındaki Hindistan baskısından sonra II. Abdülhamid’in emriyle Türkiye’de basılmıştır. Bu baskı Ezher ulemâsından oluşan on altı kişilik bir heyet tarafından, Bulak Emiriyye Matbaası’nda yapılmıştır. “Eserin basımının ilmi sorumluluğunu üstlenen Ezher ulemasının, Yunini’nin hangi yazma nüshalarını esas alarak eseri yayımladıklarına dair herhangi bir beyanda bulunmamış olmaları, böylesi bir neşirde olmaması gereken birtakım muğlaklıkları beraberinde getirmiştir. Ezherliler’in hangi yazmadan ne oranda istifade ettikleri ve eserin yayınında nasıl bir emek sarfettikleri meselesi bir yana, konunun asıl sorgulanan ve merak uyandıran yönü, Sultan Abdülhamid tarafından İstanbul’dan Mısır’a gönderilen yazma nüshanın Yunini’nin asıl nüshası olup olmadığı ve bu mühim nüshanın basıldıktan sonraki akıbetidir. Bulak baskısında metnin haşiyesinde Yunini’nin rumuzlarla ifade ettiği nüsha farklarına dair açıklamaların yanında eser boyunca her iki-üç sayfada bir sıklıkla görülebilen “Yunini’nin asıl nüshasında burası şöyledir, fer‘in nüshasında şöyledir” tarzındaki açıklamaların mevcudiyeti dikkate alındığında, basım esnasında hem asıl nüshanın hem de bu asıldan istinsah edilmiş kopya nüshaların dikkate alındığı ve bu karşılaştırmaların Ezherli alimler tarafından yapıldığı izlenimi edinilmektedir. Nitekim konuyla ilgili genel kanaat, İstanbul’dan gönderilen ve baskıya esas kabul edilen nüshanın Yunini’nin asıl nüshası olduğu yönündedir. Eserin girişinde heyet adına açıklamada bulunan Ezher şeyhi Hasûne en-Nevâvî’nin (ö. 1924), kendilerine “Yunini nüshasının gönderildiğini” ifade etmesi de bu yöndeki kanaati pekiştirmiştir.” (Yazma Eser Uzmanları Arafat Aydın ve Ali Albayrak – İslami Araştırmalar Dergisi)

Hindistanlı Ahmed Ali es-Sehârenpûrî (ö. 1297/1880), İslâm dünyasında Buhârî’nin el-Câmiu’s-sahîh’inin basımını yapan (1270/1853) ilk kişidir. Seharenpuri bu baskıda elindeki Yunini nüshasını temel almıştır. Bu nüsha Seharenpuri’nin hocası Muhammed İshak’ın rivayetidir.

“Hadis ilimlerini belirleyen Hâkim en-Nîsâbûrî elli iki, bunları geliştiren İbnü’s-Salâh altmış beş ilimden bahseder. Her ikisi de hadis ilimlerini “nev‘” şeklinde ifade etmiştir. Nitekim İbnü’s-Salâh’ın eserinin adı Maʿrifetü envâʿi ʿilmi’l-hadîs̱’tir. Çoğu hadislerin senedlerine ilişkin olan bu nev‘lerin sayısı Hâzimî’ye göre yüz, İbnü’l-Mülakkın’a göre iki yüz, Süyûtî’ye göre ise doksan üçtür” (Celâleddîn es-Süyûtî - Tedrîbü’r-râvî, s. 5, 53).

Hikayesini kısaca anlattığım bu zincirin ne kadar sağlıklı ve güvenilir olabileceğini, onca sema (Ezberden Okuma) meclisi dahil bütün titizliklere rağmen tarih içerisinde orijinal nüsha kalmadığını, ezber zincirinin yüzyıllarca önce kopmuş olmasını da göz önünde bulundurarak sizler takdir edin. Diğer hadis eserlerinin durumu, verdiğim Sahih-i Buhari örneğinden daha iyi durumda değil.

Gelelim bunca illetine rağmen hadis ve sünnetin hala bir değerinin olup olmadığına.

Tabi ki her ne kadar uydurma, unutma, iyi niyetli ekleme vs. gibi arızlar barındırsa da bir sözün veya eylemin Allah’ın elçisinden geliyor olma ihtimalinin bir değeri vardır. Bu değer hüküm koyma noktasında zanni bir kaynak olmasından dolayı bir şey ifade etmese de, bazı hükümlerin anlaşılmasında alternatif yaklaşım, örnek alınacak davranışları barındırması, tarihi bazı olaylara ışık tutması gibi nedenlerle yabana atılmaması gereken bir kaynaktır. Bu anlamda eğer bir hadis aşağıdaki konuları içeriyorsa o hadisler başka hiçbir kriter aranmaksızın reddedilmelidir.

a- Gerek itikadi gerek ameli noktada Kuran’da geçmeyen yeni bir hüküm getiriyorsa:

Hüküm koyma yetkisinin yalnız Allah’ta olduğunu bildiren apaçık ayetler ortada iken (En’am(6)-57 / En’am(6)-62 / Yusuf(12)-40 / Kasas(70)-28. / Kasas(70)-88 / Şura(47)-10) , herhangi başka bir kaynağa dayanarak amel-hüküm irad etmek açık bir şirktir.

“İtikat tamam da ameller eylemdir, hüküm değildir” diyenlere cevaben derim ki; amelin içselleştirilmesini ve eylem olma noktasında benimsenmesini sağlayan güç, o ameli emreden kaynaktır. Yani “İman edin” emrini veren de “Namaz kılın” emrini veren de aynı güçtür. Emirlerinin arasında ayrım yapmak, farzların arasında önem sırası belirlemek kulların haddine değildir. İtikata değer verip “İtikat sadece Kuran’la olur ve tektir ama ameller hadis-sünnet-mezheplere göre farklı olur” diyenler, amellerin de birer emir olduğunu gözden kaçırmaktadırlar. Bu anlayışı, altını çizerek tekrarlama gereği duyuyorum çünkü hayati bir nokta;

“Amellerin eylem boyutu ile farziyet haline gelme boyutu ayrı değerlendirilmelidir. Aynen imanın rükunları gibi amellerin farziyet haline gelmesi de Allah’ın koyduğu hükümlerledir ve iman ögeleri gibidir, değiştirilemez. Amelin eyleme inmesi bazında bazı farklılıklar olsa, da bu farklılıkların ruhsatlarını belirleyen yine Allah’tır.”

İtikat-amel ilişkisi İslam tarihinin her döneminde, (kelamcı ve mezhepçi taraflarca) tartışılan bir konu olsa da biz aşağıdaki ayetleri dikkate alıp,

“İman + Salih Amel = Allah’ın Rızası”

formülünü benimseyip, iman ile amelin arasını açmayalım ki takva bunu gerektirir.

“Ancak iman edip salih amel işleyenlere sonsuz ecir vardır.” - İnşikak(84)-25

“Allah iman edip salih amel işleyenlere mağfiret ve büyük ecir vaad etti.”Feth(48)-29

“İman edip salih amel işleyenleri, Rableri kendi rahmetine dâhil eder.” Câsiye(45)-30

“Kim bir kötülük işlerse, kendi mislinden başkasıyla ceza görmez. Erkek olsun veya dişi olsun kim de mü'min olarak salih amelde bulunursa, işte onlar içinde hesapsız rızıklandırılmak üzere cennete girerler.” - Mü’min(40)-40

“İman edip salih amel işleyenler için mağfiret ve büyük bir mükâfat vardır.” - Fâtır(35)-7

(İman-amel ilişkisi hakkındaki tartışmalar ve ortaya konan delilleri incelemek, hem de tevhidi bir bakış açısı yakalamak isteyenler Hüseyin Kazım Kadri’nin “Yirminci Asırda İslamiyet-1913” kitabını okumalarını öneririm. Kitaba ulaşamayanlar buradan detaylı bir özetini okuyabilir.)

Recm örneğinde olduğu gibi, Kuran’da kesin ve net ifadelerle yeri olan bir cezanın yerine sırf hadislere dayanarak yeni bir ceza şekli koymak, üstelik bunu “Hadis ve Sünnet ayeti neshedebilir” mantığı ile yapmak eğer şirk değilse nedir?

b- Gerek itikadi, gerek ameli noktada Kuran’da geçen açık bir hükme ekleme/çıkarma yapıyorsa:

Yukarıdaki maddede anlattığım nedenlerle (Ameli olsun-itikadi olsun) yeni hüküm koyma neyse, koyulan hükümlerde değişiklik yapma da aynı durumdadır. İtikat ve ameli noktada değişiklik, ekleme-çıkarma, kolaylık sağlama gibi tüm haklar yaratanın yani bu hükümleri koyan varlığındır. Bu hakka tecavüz etmek şirktir.

Mesela; rabbimiz Kuran’da abdestin nasıl alınacağını açık-seçik ve tevilsiz bir şekilde açıklamışken, abdeste eklemeler-çıkarmalar yapmak kimin haddinedir? İtikat ögelerine ekleme-çıkarma yapmaktan farkı nedir? Eğer resulün hüküm koyma yetkisi yoksa abdeste eklenen diğer yıkamalar kimin emridir?

Her amel bir emre tekabül ediyorsa ve emirleri veren (Hükümleri koyan) sadece Allah ise, amelleri itikattan ayrı düşünmek şeytanın hilelerinden biridir. Öyle olmasa dinimizde en ufak bir farzı inkar etmek bile küfür sayılmazdı. İnkar edilmesi küfür olan bir amel, ikikattan nasıl ayrılır bu zihniyetteki arkadaşlara sormak isterim.. Ameli terketmek ile ameli inkar veya amele ekleme-çıkarma yapmayı karıştıran ulema, sadece ameli inkarın/reddetmenin itikatla alakası var sanıp, ekleme-çıkarma yapmayı, bırakın caiz görüp-görmemeyi, adeta teşvik etmiştir. Mezheplerin oluşmasının temeli de bu yanılgıdır. Parmağı kanadığında bir keresinde abdesti bozan, bir keresinde bozmayan, çelişkili bir elçi imajı oluşturmak dindarlık ise, dini ifsat etmeye çalışan şeytan en büyük dindardır.

c- Yahudilik, Hristiyanlık, Budizm, Hinduizm, Şamanizm, Yunan Mitolojisi dahil diğer inançlarda bulunan inanç öğeleri veya rivayetleri içeriyorsa:

Eski dinlerini terk edip Müslüman olan bir takım kişiler, eski inançlarından tam olarak kopamamak, eski inancından kalan vazgeçemediği bazı ögeleri masum sanıp mevcut inancına yamamak, art niyetle yani dini bozmak amacıyla kasten katmak, inancına zarar vermeyeceği düşüncesine kapılmak gibi nedenlerle ya bu rivayetleri bizzat sokan ya da bu rivayetleri benimseyen gruptan olmuştur. Hristiyanken mesih bekleyen bir kesim, İslam olunca da beklemeye devam etmiş, devam etmesini sağlayan rivayet veya akıl yürütmelere inanmış, Şia ise bu inancını imam olarak değiştirerek sürdürmüştür. Evrensel bir inanç sisteminin bu tür sızmalara karşı korunması, bireylerinin uyanık ve kültürlü olmasıyla mümkündür ama Hicaz Yarımadasının dışına çıkılıp, mesela Hinduizm/Budizm kültürüyle tanışan veya o kültürden dönerek İslam olan gruplar sufi geleneği dine sokunca, vücuda giren her virüsün oluşturduğu yan etkiler gibi bu virüslerin yan etkileri de cehalet olmuştur. Cehaletin söz konusu olduğu bir toplumun, inançlarının da bozulması gayet doğaldır. Bu cehalet, yukarıda sayılan sebepler nedeniyle tanıştığı ve alışık olmadığı düşüncelere kendini yakın hissettiğinde, şeytanın uydurulan rivayetlerden bir yol açması ve kişinin de o yola ittiba etmesi son derece kolay olmuştur.

O yüzden, rivayetler içerisinde Kuran’da yer almayan, başka ümmetlerin, kavimlerin inanç ögelerinden olan yabancı unsurların dikkate alınmaması son derece hayati bir önem arzeder.

d- Elçinin günlük yaşamındaki yeme, içme, giyim gibi konular hakkında bilgiler barındırıyorsa (Ki bunlar örfi, coğrafi etkilerle oluşan ve bir hükmün konusu olmayan doğal hallerdir):

Bu konudan resulün örnekliği ile ilgili bölümde bahsettiğim için tekrar detaylara girip yazıyı uzatmayayım. Ek olarak sadece şunu belirtmek isterim ki; imanı bile taklidi-tahkiki diye ayıran bir toplum olmuşuz, bu toplumda taklitçiliğin ancak maymun-papağan gibi bazı hayvanlara has bir özellik veya bebeklerin bir öğrenme yolu olduğunu anlatmak zorunda kalmak acı verici ve cehaletin boyutlarının bilinmesi açısından ibret vericidir. Aksi halde çöl sıcağında başını sarıkla güneşten koruyan, vücudunu havalandırmak için ince elbise bir elçiye tabi olanların soğuk iklimde veya mevsimde bile adeta maymun gibi onu taklit etmesinin ne Kurani, ne akli, ne de mantıki hiçbir izahı yoktur.

e- Gaybi konularda ise:

Müslüman olan hemen herkesin bildiği ama konu hadislere gelince bilmiyormuş gibi davrandığı bir konu da gayb. Önce gayb ne demek kısaca açıklayalım:

Arapça’da “gizli kalmak, gizlenmek, görünmemek, uzaklaşmak, gözden kaybolmak” anlamında masdar ve “gizlenen, hazırda olmayan bulunmayan şey” mânasında isim veya sıfat olarak kullanılır (Lisânü’l-ʿArab, “ġyb” md.; Fîrûzâbâdî, el-Ḳāmûsü’l-muḥîṭ, “ġyb” md.). Râgıb el-İsfahânî gaybı “duyular çerçevesine girmeyen ve aklın zaruri olarak gerektirmediği şey”, İbnü’l-Esîr de “kalplerde (zihinlerde) mevcut olsun veya olmasın gözlerden gizli kalan her şey” tarzında açıklamışlardır (el-Müfredât, “ġayb” md.; en-Nihâye, “ġyb” md.).

Kuran’ın verdiği bilgilerden, Araplar’ın Allah ile cinler arasında nesep bağı bulunduğuna inandıkları (Saffat(37)-18), cinleri Allah’a ortak koştukları (En‘âm(6)-100), onlara tapındıkları (Sebe(34)-41), sığındıkları (Cin(72)-6) anlaşılmaktadır. Yine Kuran’dan öğrendiklerimize göre Araplar meleklerin Allah’ın kızları olduğuna inanıyor, onları dilediği kişilere yardımcı olmak üzere yeryüzüne indirdiğini kabul ediyorlardı (En‘âm(6)-8; İsra(17)-40; Furkan(25)-7, 21; Zuhruf(43)-19). Yani konu, Müslüman olsun olmasın bütün insanlar için varolan ama çeşitli isimlerle anılan gayet bilindik bir konu. Her konuda olduğu gibi bu konuda da en güvenilir ve sağlam bilgi tabi ki Allah’ın verdiği bilgidir.

Bu kapsamda, gaybi konularda Allah’ın verdiği bilgi artık gayb olmaktan çıkmış bilgidir. Mesela; cennet-cehennem hakkındaki bilgilerimiz Allah’ın, Kuran’la bize öğrettiğinden ibarettir. Allah bildirmediği halde gayba ait kulağımıza gelen veya okuduğumuz her bilgi zanni olmaktan öte gizli bir şirk öğesidir çünkü Allah, bu konuyu ilahlığının bir göstergesi olarak bizlere bildirmektedir.

“O, gaybı bilendir. Kendi gaybını kimseye açmaz.” – Cin(72)-26

“Gaybın (görülüp-bilinmeyenin) anahtarları O'nun katındadır, O'ndan başka hiç kimse onu bilmez. O karada ve denizde olanları bilir. O'nun ilmi dışında bir yaprak dahi düşmez. Yerin karanlıkları içindeki tek bir tane, yaş ve kuru her ne varsa (hepsi) mübin (apaçık) bir Kitab'tadır.” - En'am(6)-59

“Bir de "Rabbinden üzerine bir mucize indirilse ya" derler. De ki "Gayb Allah'ındır. Siz bekleyedurun, ben de sizlerle birlikte bekleyenlerdenim." – Yunus(10)-20

“De ki "(Rakim ehlinin) ne kadar kaldıklarını Allah bilir. Göklerin ve yerin gaybı O'nundur. O ne güzel görendir, ne güzel işitendir. Onların O'ndan başka bir velisi yoktur. O Kendi hükmünde hiç kimseyi ortak kılmaz." – Kehf(18)-26

“De ki "Göklerde ve yerde, Allah'tan başka kimse gaybı bilmez. Onlar ne zaman diriltileceklerinin de farkında değillerdir." – Neml(27)-65

Ayetlerden de anlaşılacağı üzere gayb bilgisi, sadece Allah’ın hakim olduğu özel bir bilgidir. İnsanların, insanüstü bir yeteneği veya Allah’tan aldıkları özel bir bilgi yoksa gayb bilgisine haiz olması imkansızdır. İnsan sınıfından hiçbir kulun insanüstü özelliği olmadığına göre geriye Allah’ın özel olarak bilgi verdikleri kalıyor. Peki Allah’tan özel bilgi alarak gaybdan bazı bilgilere hakim olan kimseler var mıdır?

Tabi ki vardır ve bu kimseler Allah’ın elçilerinin içinden seçtiği bazı elçilerdir. İlgili ayetleri inceleyelim;

“Allah mü'minleri içinde bulunduğu durumda bırakacak değildir, murdarı (pis olanı) temizden ayıracaktır. Allah size gaybı da bildirecek değildir. Fakat Allah resullerinden dilediğini seçer. O halde Allah'a ve Resulüne iman edin. Eğer iman eder ve korkup-sakınırsanız, sizin için büyük bir ecir-mükafat vardır” – Al-i İmrân(3)-179

25- “De ki "Ben bilmiyorum, size vaadedilen (kıyamet) yakın mı yoksa Rabbim onun için uzun bir süre mi koymuştur?" - Cin(72)-25-26-27-28

26- “O, gaybı bilendir. (Kıyamet saatiyle ilgili) gaybını kimseye zahir etmez-açmaz.”

27- Ancak beğenip-seçtiği (açmayı dilediği) bir Resul bunun dışındadır. (Ona açıp-zahir ettiği için) onun önüne ve arkasına gözetleyiciler koyar.”

28- Ki Rablerinden gelen risaletin gereğince tebliğ edildiğini bilsin. (Allah) onların nezdinde olanları (hubren, evvel ve ahir ilmiyle) sarıp-kuşatmış ve her şeyi sayı olarak da sayıp-tesbit etmiştir."

Konuyla ilgili ayetler grubundan anlaşılacağı üzere bazı elçilerine gayb bilgisini açan Allah, bu bilgiyi ulu-orta, kayıtsız şartsız-sınırsız vermemekte ve kısmen vermekte, üstelik bu bilgiyi elçiye gelene kadar korumakta ve tebliğ edildiğinden emin olmakta.

Yani, resulün kendisi bizzat gaybı bilici olamaz. Fakat Allah onları risalet göreviyle seçtiği için gayb ilminin bazı hakikatlerini istediği zaman onlara verebilir.

Muhafazayı sağlayanlar meleklerdir. Yani, Allah, vahiy vasıtasıyla gayb ilmini Rasulullah'a gönderdiği zaman tam olarak Resul'e ulaşması ve kimsenin ona bir dokunması olmasın diye her taraftan melekler onu muhafaza altına alırlar. Aynı şey Cin suresinin 8. ve 9. Ayetlerinde de vurgulanmıştır. Şöyle ki, Allah Resulü'nün risaletinden sonra cinler için semaya yaklaşacak bütün kapılar kapandığında cinler, melekler tarafından çok sıkı bir kontrol olduğunu ve bir şeyler duyabilmelerinin mümkün olmadığını görmüşlerdir. Melekler sadece Allah'ın mesajını elçilere ulaştırmakla kalmazlar, aynı zamanda da o mesajı elçilerin insanlara eksiksiz olarak ulaştırıp ulaştırmadıklarını da kontrol ederler.

Yani, gerek resuller ve gerekse melekler Allah'ın kudretinin kontrolü altındadırlar. Bir kıl payı kadar Allah'ın emrinden dışarı çıksalar hemen yakalanırlar. Allah'ın gönderdiği mesajlar noktası noktasına sayılmıştır. Ne meleklerde ve ne de elçilerde onun bir harfini bile çıkartmaya veya ilâve etmeye bir yetki yoktur.

Dolayısıyla resule gelen gayb bilgisi de kontrol altındadır ve tebliği zorunludur. Hal böyleyken Resulullah’ın kitapla tebliğ edip bütün Müslümanlara değil de “sadece arkadaşlarına tebliğ ettiği gaybi bilgiler vardır” demek hem bu ayetlere tamamen aykırı hem de resule iftiradır. Aynı şekilde Allah, elçisinden sonra başkalarına da gaybını açmıştır demek ise Allah’a iftira olduğu gibi Kuran’a çelişki izafe etmektir Allah muhafaza.

-------------------

Saydığım bu beş maddedeki konular dışında elimizde olan hadis-sünnet külliyatından istifade etmek tabi ki mümkündür. Çünkü, her ne kadar üzerinde oynanmış olursa olsun, elimizde Kuran, şaşmaz ölçülerimiz ve tevhid bilincimiz olduktan sonra Allah’ın bizim için göndermiş olduğu elçisine ait olma ihtimali olan sözlerin bir değeri olmalıdır. Mesela;

“Kulun Rabbine en yakın olduğu an, secdede bulunduğu zamandır. (O nedenle) Secdede iken duayı çokca yapın” (Müslim, Ebû Dâvûd)

“Mal getiren köylünün, şehir dışında karşılanıp malının (ucuza) alınmasının yasaklanması…”(Buhârî, Müslim)

“Eşyada uğursuzluk yoktur..” (Buhârî, Müslim)

“..(Esas) Kuvvetli kimse öfkesine hâkim olandır.” (Buhârî, Müslim)

Gibi, ibadetlere teşvik edici, ahlaki değerleri ve bazı erdemleri hatırlatıcı, eşyada uğursuzluk yoktur gibi zihin açıcı, ibret verici hadisler bir değer ifade eder. Konfüçyüs’ten, Freud’dan, Celalettin Rumi’den veya sadece Kuran diyen bir hocadan yazılan özlü sözlere tepki göstermeyip, hatta kendine felsefe yapıp, sözün altında Muhammed yazıyor diye alerji duymak, tukaka ilan etmek, değersiz ve hakir görmek Müslümana yakışır bir tutum olamaz. Müslüman, ifrat-tefrit çizgisinde, ölçüleri belli, tutarlı bir yol izler ve her türlü aşırılıktan kaçar. Eline Kuran’ı alıp, hiçbir değer tanımadan üzerine ahkam kesenlerin bile ciddiye alındığı bir dünyada, Allah’ın resulüne ait olduğu iddia edilen ve yukarıda belirttiğim ölçülere uyan sözlerin reddedilmesinin hiçbir anlamı yoktur, olamaz. Hadis-sünnet düşkünü olup, kayıtsız şartsız her rivayeti din diye sahiplenmek kadar olmasa da rivayetleri kökten silip atmakta mesnetsiz bir HARAM İCAT ETMEK olacaktır.

Müslüman, vakadan etkilenip fikir oluşturan değil, fikirleriyle vakayı etkileyen bir kişiliktir. Ve Müslüman, bilginin kölesi değil efendisidir, bilgiye esir olmaz, o bilgiyi yönetir. Sıkça karşılaşılan hatalardan biri olan vakadan etkilenerek aşırı uçlara gitme hastalığından korunmak, daha olgun ve oturmuş bir karakterin oluşmasının olmazsa olmazlarındandır. Nasıl ki namaz kılıp, kıldığı namazdan bir fayda görmeyen ve haramlar içinde yüzen kişilere bakıp namazı terk etmiyorsak, rivayetler ile dinini yıkanlara bakıp bize zararından çok faydası olacak bazı rivayetleri de terketmemeliyiz. “Bu söylediklerinin delili nedir?” Diye soracak olanlara cevaben derim ki; Söylediklerimle ilgili bir çok delil sunabilirim ama sadece 2 ayetle yetineceğim.

“Nitekim kendi içinizden size ayetlerimizi okuyan, sizi arındıran, size kitabı ve hikmeti talim edip bilmediklerinizi öğreten bir resul gönderdik." - Bakara(2)-151

Rabbimiz, elçisine öğretme görevi vermiş. Öğretmeden anladığınız okuma-yazma değildir umarım. Kuran ayetlerini tebliğ dışında Kuran’dan anladıklarını insanlara anlatmış, onların anlamadığı konularda izahlar yapmıştır. Bu izahları ve anlatımları şüphesiz ki en doğru izahlar ve anlatımlardır.

“Allah'ın sana gösterdiği gibi insanlar arasında hükmetmen için biz sana Kitab'ı hak olarak indirdik. (Sakın) hainlerin savunucusu olma.” - Nisâ(4)-105

Yazının önceki bölümlerinde hüküm koymak ile hükmetmenin farklı kavramlar olduğundan bahsetmiştim. Elçi, Allah’tan aldığı hükmetme görevi üzerine, insanlar arasındaki anlaşmazlıklarda Kuran’a göre hükümler vermiştir ki bu hükümlerin doğruluk payı, bizlerin vereceği hükümlerin doğruluk payına oranla çok daha yüksektir.

Hal böyleyken, yaptığı izahların, anlatımların ve verdiği hükümlerin hiç birinin bize ulaşmamış olma ihtimali olduğu kadar bize ulaşanların olduğu ihtimali de mümkündür, böyle bir ihtimal varken ve söz konusu kişi bizzat Allah’ın resulü iken, “Bizi ilgilendirmez” demek iyi niyet ve samimiyetle bağdaşır bir tutum değildir. En azından hükmetmenin yol-yöntem bilgisi açısından, ölçülere uygun rivayetlerden istifade etmek Müslümanlara zarar değil fayda verecektir. Yeter ki samimiyetle ve ciddiyetle üzerinde durulsun.

Nisa-105’te Allah elçisine hüküm koyma değil kitaba göre hüküm verme emri vermiş, bu hükümleri merak ediyorum şahsen, herhalde Kuran’dan en doğru yaklaşımlarla hüküm veren kul Muhammed’dir. Hükmetmede yol gösterici olabilecek bir vakayı, eğer denk gelmişsem, sırf rivayet diye reddetmek bana aydın bir tavır olarak görünmüyor. Elçiden geldiği iddia edilen ”şu haramdır şu helaldir” tarzı hadisleri okumadan reddederim çünkü tevhid ahlakı bunu gerektirir ama hükmettiği bir hususun detaylarını merak eder, incelerim ve bu beni şeytanın yoldaşı yapmaz, aksine tarihi bir bilgiyi araştıran bir muvahhid yapar. Elimizde şaşmaz ölçüler olduktan sonra her bilgi bizi güçlendirir. Tepkisel ve duygusal yaklaşımlarla vakalardan etkilenen ve bu etkiyle fikirler oluşturan bir şahsiyet mümin olamaz. Mümin vakaları fikriyle etkileyip doğruya yönlendirir. Benim naçizane yaklaşımım budur.

Yazımdaki bütün söylemleri okuyup, “Bugüne kadar kimse anlamadı da bir tek sen mi anladın” tarzı söylemlerle söylediklerimi boşa düşürmeye çalışmak ise abesle iştigaldir. Çünkü, hadis-sünnet tartışmaları sahabeler dönemi dahil tarihin her döneminde var olmuştur. Hadis kültüründeki çelişkili anlatımlar da bunun delilidir. Bizzat elçinin hadis yazımını yasaklaması, sonra güya serbet bırakması, halifelerden Ebu Bekir, Ömer, Osman ve Ali’nin hadis yazımına ve eğitimine izin vermemesi ile ilgili rivayetler, bu söylemin bugün başlamadığını, oryantalistlerin oyunu olmadığını göstermektedir. Kaldı ki oryantalistlerin var gücüyle hadis-sünnet düşmanı olması sinsi bir oyunun parçasıdır. Eğer elinizde bir teneke varsa ve düşmanınız olan birileri de gelip, enerjinizi tüketmek amacıyla elinizdeki tenekeyi kötülerse, o teneke size altın gibi kıymetli gelir, “Bunlar saldırıyorsa vardır bir kerameti” dersiniz ve iyice yapışırsınız o tenekeye. Bu durumda gerçek altını kaptırmış olmamıza mı yanalım, bir teneke için ahiretlerin mahvolmasına mı yanalım, oryantalistlerin amacına ulaşmış olmasına ve Müslümanları Kuran’dan uzaklaştırmayı başarmış olmalarına mı yanalım, tenekenin sadece bir teneke olduğunu ve fazla bir değerinin olmadığını bir türlü anlatamadığımıza mı yanalım.

Bazı alimler, hadis teriminin kapsamını daha da genişleterek sahabe ve tabiinin şahsi beyan ve fetvalarını da bu kapsama almışlar, resule ait olan hadislere merfu, sahabeye ait olanlara mevkuf, tabiine ait olanlara da maktu adını vermişlerdir. Mesela hadis rivayetini yazılı hale getiren ilk alim olan Zühri, yaklaşık 2.200 hadis rivayet etmiştir, bu hadislerin sadece yarısı merfudur yani “Resulullah’a aittir” denir. Yani bugün hadis dendiğinde herkesin aklına resulün sözleri gelse de aslında hadislerin önemli bir kısmını mevkuf ve maktu hadisler oluşturmaktadır. Yani “vahiyden” olan veya bazı kesimlerce “direk vahiy” denen sözler sadece Resulullah’tan değil sahabe ve sahabe takipçilerinden de sadır olmuş oluyor. Bu durum, ayetlerden tevil yoluyla çıkardıkları “Resule itaat”in ilk şartı olan hadislerin ve sünnetin içerisinde, resule ait olmayan söz ve davranışların da yer alıyor olması, hadis-sünnet düşkünlerinin derdinin Kuran’a uygunluk olmadığının da en bariz kanıtlarından biridir.

(Bu arada Zühri’yi, hocası olan meşhur ravi Malik bin Enes, rivayet karşılığında dünyevi kazanç elde etmekle suçlamıştır. https://islamansiklopedisi.org.tr/zuhri )

“Hadisleri ezberleme, rivayet etme, kaydetme, tedvîn ve tasnif gibi adlarla bilinen sistematik hadis faaliyetlerinin kendine özgü terimleri, usul ve kaideleri hakkında müstakil bir literatür meydana gelmiştir. Mustalahu’l-hadîs / usûl-i hadîs literatürünün doğuşu hadis rivayetinin eskisine nazaran ihmal edilmeye başlandığı, hadis rivayeti ve yazımında mütekaddimîne ait ölçülerin terkedildiği bir döneme rastlamaktadır. Hadis rivayeti açısından mütekaddimîn döneminin sonlarında yer alan, usûl-i hadîs ilmi açısından ise mütekaddimînin başlangıcı sayılan (DİA, XXXII, 187) ve yaygın kabule göre usûl-i hadîsin ilk müdevven örneğini sunan Râmhürmüzî eserinin girişinde hadisleri sevmeyen, hadisçilere dil uzatan bir grubun ortaya çıktığını söylemekte (el-Muḥaddis̱ü’l-fâṣıl, s. 159), böylece eserini bunlara bir tepki şeklinde telif ettiğini göstermektedir. Hâkim en-Nîsâbûrî de Maʿrifetü ʿulûmi’l-ḥadîs̱’i bid‘atların çoğalması, insanların sünnetlerin usulüne dair yeterli bilgiye sahip olmaması, haberleri yazma ve araştırma konusundaki gaflet ve ihmalkârlıkları gibi sebeplerle kaleme aldığını zikretmektedir (Maʿrifetü ʿulûmi’l-hadîs̱, s. 1-2).” (TDV İslam Ansiklopedisi) Demek ki H.270(M.880) yıllarında hadis ilmine muhalefet varmış ve savunmalar yazılacak kadar yaygınmış. Sahabe döneminde ait hadisler yazılsın-yazılmasın rivayetleri de gösteriyor ki; rivayetlere muhalefet bugünkü bizlerin veya geçmişteki oryantalistlerin eseri değil, her dönem varolan ve sadece Kuran diyen muvahhidlerin eseridir.

Hadis-Sünnet nakli ve diğer rivayetler konusunda ilginizi çekeceğini düşündüğüm çok önemli bir detayı da sizlerle paylaşmak istedim.

Tarihi gerçekler ki, bir kısmını Kuran doğrular, Yahudilerin işlediği günahlarla ve korkunç eylemlerle doludur, günümüzde bile şeytanın iş birlikçileri onların bir kısmıdır.

Korunmuş Kuran'ı tahrif edemeyen şeytan ve şeytani zihniyet, dine ikinci önemli bir kaynak olarak hadis-sünnet denen yapıyı soktu, sokuşturdu. Resulullah'ın vefatı ve 4 halife döneminden kağıt-kalem olmasına rağmen hiç bir hadis-sünnet-siyer kitabının olmaması da bundandır. Önce fitne ve savaşlarla Müslümanları birbirine düşüren şeytan, sonra o kaosta içeriye bu kaynakları soktu. Kimlerin eliyle yaptı bunu? Daha önce İsa'nın katlini sağlayan Ferisi Yahudilerinin eliyle ki bu Yahudiler İncil'i ortadan kaldırmak için önce İsa'yı idam ettirdiler, sonra da Pavlus denen Yahudi kendini feda etti ve kendini Hristiyan gibi göstererek İsa'nın sözleri diye yeni inciller yazılmasını sağladı.

“İsa, mesajını sadece İsrail oğullarına yaymaya çalışırken, Yahudi toplumu üzerinde nüfuz sahibi olan Sadukiler ve Ferisiler gibi dinî grupların tepkisiyle karşılaşmıştır.

Fakat o, bu grupların kendisine gösterdiği tepkilere aldırış etmemiş; onları dinsel tutum ve davranışları sebebiyle şiddetle eleştirmiştir.(1)

İsa’nın, sözü edilen dinî grupları şiddetle eleştirmesi, kendisine yönelik tepkilerin zamanla artmasına sebep olduğu gibi, taraftarlarının giderek artması da Roma yönetimine yakınolan kişileri tedirgin etmiştir. Sonuçta onların bu tepkileri, İsa’nın Yahudiler tarafından idama mahkûm edilmesine(2) ve bölgeyi idare eden Romalı valinin de bu kararı uygulayarak İsa’yı çarmıhta öldürtmesine neden olmuştur.(3) Ancak İsa; Cuma günü çarmıhta öldükten üç gün sonra dirilmiş,(4) kırk gün boyunca zaman zaman Havarilerine görünmüş(5) ve dirilişinin kırkıncı gününde Havarilerinin gözü önünde göğe, (Baba)Tanrı’nın. yanına yükselmiştir. Fakat İsa, Tanrı’nın yanına yükselmeden önce ciddi bir tutum değişikliği içine girerek Havarilerinin görev alanını genişletmiş ve onlardan dünyanın her tarafına gitmelerini ve Müjde’yi bütün yaratılışa duyurmalarını ve onları Baba, Oğul ve Kutsal Ruh’un adıyla vaftiz etmelerini, istemiştir.(6)

Kaynaklar:

1-Matta 12/2-7; 22/22-37; 23/1-36; Markos 3/20-30; 7/1-13; Luka, 6/43-45;11/37-44

2-Matta 26. bap; Markos 14. bap; Luka 22. bap; Yuhanna, 28. bap.

3-Matta 27. bap; Markos 15. bap; Luka 23. bap; Yuhanna 19. Bap.

4-Matta 28/1-10; Markos 16/1-10; Luka 24/1-12; Yuhanna 20/1-10;I.Korintoslulara 15/3-4.

5-Elçilerin İşleri 1/3.

6-Matta 28/16-20; Markos 16/15-19; Luka 24/45-49.”

Sadukiler ve Ferisiler, Hz. İsa’ya inananların sayısının artması karşısında endişeye kapılmış ve bu endişelerini şu şekilde dile getirmişlerdir: “Böyle devam etmesine izin verirsek, herkes ona iman edecek. Romalılar da gelip kutsal yerimizi ve ulusumuzu ortadan kaldıracaklar.” (Yuhanna 11/47-48).

Endişelerini böyle dile getiren söz konusu fanatik gruplar, sonunda, bütün bir ulusun yok olması yerine, İsa’nın öldürülmesiyle bu sorunun halledileceğini düşünmüş ve onu öldürmek için çalışmalarını sürdürmüşlerdir (Yuhanna 11/49-53)

Peki, Perslerin Tevrat'a ve İncil'e göre yeri neresidir.?

Tevrat’ın bazı bölümlerinden okuduğumuz kadarıyla, Babil sürgününe son veren ve tapınağın yeniden inşasında önemli rol oynayan Perslerdir.

EZRA

1 Pers Kralı Koreş'in krallığının birinci yılında RAB, Yeremya aracılığıyla bildirdiği sözünü yerine getirmek amacıyla, Pers Kralı Koreş'i harekete geçirdi. Koreş yönetimi altındaki bütün halklara şu yazılı bildiriyi duyurdu:

2 "Pers Kralı Koreş şöyle diyor: `Göklerin Tanrısı RAB yeryüzünün bütün krallıklarını bana verdi. Beni Yahuda'daki Yeruşalim Kenti'nde kendisi için bir tapınak yapmakla görevlendirdi.

3 Aranızda O'nun halkından kim varsa Tanrısı onunla olsun. Yahuda'daki Yeruşalim Kenti'ne gidip İsrail'in Tanrısı RAB'bin, Yeruşalim'deki Tanrı'nın Tapınağı'nı yeniden yapsınlar.

Tevratı yazan kişi olarak verilen Ezra, Babil sürgünü sırasında Babil'de olan biridir ve Pers kralının onayı ile Kudüs'e görevlendirilir.

EZRA 2

1 Babil Kralı Nebukadnessar'ın Babil'e sürgün ettiği insanlar yaşadıkları ilden Yeruşalim ve Yahuda'daki kendi kentlerine döndü.

2 Bunlar Zerubbabil, Yeşu, Nehemya, Seraya, Reelaya, Mordekay, Bilşan, Mispar, Bigvay, Rehum ve Baana'nın önderliğinde geldiler.

EZRA 4

3 Ne var ki Zerubbabil, Yeşu ve İsrail'in öteki boy başları, "Tanrımız'a bir tapınak kurmak size düşmez" diye karşılık verdiler, "Pers Kralı Koreş'in buyruğu uyarınca, İsrail'in Tanrısı RAB için tapınağı yalnız biz kuracağız."

İncil'e göre de İsa'nın ailesi Babil sürgününe gönderilen Yahudilerden gelir.

Matta

11 Yoşiya, Babil sürgünü* sırasında doğan Yehoyakin'le kardeşlerinin babasıydı,

12 Yehoyakin, Babil sürgününden sonra doğan Şealtiel'in babasıydı, Şealtiel Zerubbabil'in babasıydı,

13 Zerubbabil Avihut'un babasıydı, Avihut Elyakim'in babasıydı, Elyakim Azor'un babasıydı.

Hristiyanlığın kurucularından Pavlus, Ferisi olması bakımından önemlidir. Pavlus hakkında biraz detaya ve Yahudilerden bazılarının da onu ajan olarak gördüğü kayıtlara buradan ulaşabilirsiniz.

Peki Pers, Ferisi ve İran deyince ne geliyor akla? İşte hadis-sünnet ilminin önde gelen 15 ismi.

· Buhari – Özbekistan, İran – M. 810 (H. 194)

· Nesai – Horasan, İran – M. 830 (H. 215)

· Müslim – Nişabur, İran – M. 821 (H. 206)

· Ebu Davud – Sicistan, İran – M. 817 (H. 202)

· İbn-i Mace – Kazvin, İran – M. 824 (H. 209)

· Tirmizi – Özbekistan, İran – M. 824 (H. 209)

· Beyhaki – Nişabur, İran – M. 994 (H. 384)

· İmam Malik – Medine, Arabistan – M. 712 (H. 93) – İmam Şafii’nin Hocası

· Ahmed B. Hanbel – Bağdat, Irak – M. 780 (H. 164) – İmam Şafii’nin talebesi

· İbn Ebu Hatim – Rey, İran – M. 854 (H. 240) – Cerh, Tadil, Rical Alimi

· İbn Makula – Cerbazekan, İran – M. 1030 (H. 421) – İsim, Lakap, Künye, Nesep Alimi

· Hakim En-Nisaburi – Nişabur, İran – M. 933 (H. 321) – Hadisleri İlim Olarak Ele alan En Meşhur Hadis ve Tefsir Alimi

· İbn Hibban - Sicistan, İran – M. 890 (H. 277) – Hakim En-Nisaburi’nin Hocası, Meşhur Hadis ve Fıkıh Alimi

· Râmhürmüzî – Ahvaz, İran – M. 879 (H. 265) – Hadis usulüne dair ilk kitabın yazarı

· İbn Şihab Ez-Zühri – Medine, Arabistan - M. 671 – (H. 51) – İlk hadis toplayıcısı ve en meşhur ravi

Bütün bu bilgileri komik bir tesadüf olarak görmek tabi ki gerçeklere gözlerini kapatan körlere göredir.

Bütün o oryantalist ve müsteşrikler, hadislere fitne sokmak için değil hadisleri Müslümanların gözünde daha değerli tutmak için onlara saldırıyor, çünkü, Kuran asla ön plana çıkmamalı. Şeytanın sünneti bunu gerektirir, nedir o sünneti? Allah'ın kelamını kah yok edip, kah gizleyip, kah üzerini örtüp, yerine, inananları Allah'la aldatacak yeni kaynaklar koymak.

Aklı başında her Müslüman bilir ki, Kuran, önce Resulullah’a indirilmiş, O’nun ağzından dökülmüş ve sonra yazıya geçirilmiştir. Yani asıl hadisler, bizzat Allah’ın elçisinin dilinden döküldüğüne emin olduğumuz Kuran ayetleridir. Hadis ilmi diye bir ilim olmasaydı, belki Kuran dışında gerçekten resule ait en doğru sözler ve eylemler bize kadar ulaşabilecekti kim bilir…

Biraz da hadis-sünnet yazımı ve rivayetinin yasaklanmış olmasına dair rivayetler üzerinden konuşalım ki balığın daha baştan koktuğunun, çelişkilerin daha baştan başladığının en önemli delili bu konudaki rivayetlerdir.

Allah’ın elçisinin önce Kuran’la karışır diye hadis yazımına karşı çıktığı, sonra izin verdiği söylemi çelişkiler dolu bir hadisleri savunma mekanizmasından ibarettir. Hem yazılmaması için aşağıdaki onca iradı beyan edip hem “yazın” demek bir insana çelişki izafe etmek ve ona iftira atmak demektir. Sanki Allah’ın elçisi, Kuran’ı Allah’ın koruduğunu ve ona bir şeyler karışmasının imkansız olduğunu bilmiyormuş gibi boş bir lafla hadislere onay verdiğini söylemek iftira değil de nedir?

Sanırım 4 Halife’nin elçinin izin verdiğinden haberi olmamış ki istisnasız hepsi bu girişimlere karşı çıkmış, oldukça sert sözler söylemişler. Bu derin çelişkileri barındıran bir yapıdan, ne kadar sağlıklı rivayetler gelir siz düşünün artık.

Önce yasaklama, sakındırma ve yok etme içeren rivayetlere bakalım, rivayetlere resulün kendisinin yüceltilmesi ile ilgili sözleri de dahildir:

· "Bana mucize olarak verilen ise ancak Allah'ın bana vahyettiğidir / Kur'an'dır." (Buhârî, İ'tisâm, 1).

· “Ömer, peygamberden, halkın doğru yoldan sapmamaları için kendisine birşeyler söyleyip yazmasını istediğinde; Peygamber: `Allah`ın Kitabı bize yeter` dedi” (Buhari İtisam 26, İlim39, Cenaiz 32, Merza 17; Müslim Cenaiz 23, Vasaya 22)

· “Kuran`dan başka hidayet kaynağı arayan sapıtmıştır” (Tirmizi 2906).

· Resulullah ölüm döşeğinde şöyle dedi:

Ben yalnızca Kur’an’ın haram kıldıklarını haram kılarım.

Allah’a yemin ederim ki benim adıma bir şeye (beni bahane ederek) sarılmasınlar.” (Ebu Yusuf er-Redd, 31) s.85

· "Allah’ın kitabında helal kıldığı helal, haram kıldığı haramdır. Hakkında sustuğu ise serbesttir. Allah’ın serbest bıraktıklarını kabul edin ve bilin ki Allah hiçbir şeyi unutucu değildir." (Ebu Davud k. etime 39/Tırmizi k. libas 6 / ibni mace k. etime 60/ El-müracaat s. 20)

· Din konusundaki ihtilaflarda size Kur'an yeterlidir.

[5424-Buhârî-Müslim-Nesâî] [4727-Muvatta-Müslim] [5406-Buharî-Müslim]

· Abdestsiz Kur'an tutulabilir ve okunabilir

[3773-Buhâri] [3890-Müslim-Ebu Davud-Tirmizi-Nesai (Hadis No.3862) (İbrahim Canan çevirisi C.11 s.120 Hadis no:3890 c.3 Hadis No.3890)

· "Benden bir şey yazmayın, benden Kur'an dışında bir şey yazan onu yok etsin" (Sahih-i Müslim c.4, sayfa 97, Sünen-i Daremi, c.1, sayfa 119; Sünen-i Ahmed. b. Hanbel c.3, sayfa 182)

· "Zeyd b. Sabit'ten: Resulullah bizi hadislerini yazmaktan alıkoydu ve bizim yazdığımız hadisleri yok etti." (Sünen-i Ebu Davud, İlim Kitabı, c.3, sayfa 319)

· "Allah elçisinden sözlerini yazmak için izin istedik, bize izin vermedi.” (Tirmizi, es-Sünen, K. İlm, sayfa 11)

· "Beni Hz. Musa'ya ustun kilmayin! Buhari, Husumat 1, Enbiya 34, 35, Rikak 43, Tevhid 31; Muslim, Fezail 160, (2373); Ebu Davud, sunnet 14, (4671); Tirmizi, Tefsir, Zumer, (3240).

· Ebu Hureyre radiyallahu anh anlatiyor: "Resulullah aleyhissalatu vesselam buyurdular ki:

"Bir kulun: "Benim, Yunus Ibnu Metta'dan hayirli oldugumu" soylemesi uygun olmaz.” Buhari, Enbiya 35, Tefsir, Nisa 26, Tefsir, En'am 4, Tefsir, Saffat 1; Muslim, Fezail 166, (2376); Ebu Davud, Sunnet 14, (4669, 4670)

· "Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm)'ı dinledim diyordu ki: "Hakkımda, Hıristiyanların Meryem oğlu İsa'ya yaptıkları aşırı övgülerde bulunmayın. Şurası muhakkak ki ben bir kulum. Benim için "Allah'ın kulu ve elçisi" deyin." [Buhârî, Enbiya 44, ][1]

· “Ben Abdullah’ın oğlu Muhammed’im Allah’ın kulu ve resulüyüm Allah’a yemin ederim ki O’nun verdiği makamın üstüne beni çıkarmanızı sevmiyorum” (Ahmed b Hanbel, Müsned, 1/153, 24)

· Mutarrif İbnu Abdillah, babası (radıyallahu anh)'tan naklediyor: "Benî Amir heyetiyle Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm)'ın yanına gitmiştik:

"Sen bizim efendimizsin!" diye hitap ettik.

"Efendi, Allah'tır!" buyurdular. Biz:

"Fazilette en ileride olanımız, mertlikte en başta gelenimizsin!" dedik. Bize:

"Söylediğinizin hepsi bu veya buna yakın bir söz olsun. Şeytan sizi (mübalağalı medihlerde) koşturmasın!" buyurdular."[Ebu Davud, Edeb 10, (4806)]

· "Size sadece Kuran'ı bırakıyorum; ona uyarsanız yolunuzu şaşırmazsınız" (Müslim 15/19 Nu, 1218; İbn Mace 25/84 Nu, 3074; Ebu Davud 11/56, No. 1905).

· Hz. Ömer halktan yazılı olan tüm hadis sayfalarını getirmelerini istedi. Sonra bunların yakılmasını emrederek şunu söyledi: “Kitap Ehli’nin Mişnası gibi Müslümanların Mişnasıdır bunlar.” İbni Sad, Tabakat, 5/140 - İbni Abdül Berr, Camiul Beyanil İlm

· Hz. Ömer "Ben size bir hadis(sünen) kitabı yazmaktan söz etmiştim. Sonradan düşündüm ki daha önceki kitap ehli Allah'ın kitabından başka kitaplar yazmışlar ve o kitaplara büyük önem vererek Allah'ın kitabını terk etmişlerdi. Bana gelince yemin ederim ki Allah'ın kitabını hiçbir şeyle gölgelemem." diyerek bu düşüncesinden vazgeçmiştir. (el-Hatib el-Bağdadi , Takyid , S.49-51)

· Hz. Ömer, Irak’a yolculuğa giden arkadaşlarına şöyle demiştir: “Siz öyle bir ülkeye gidiyorsunuz ki halkı arı uğultusu gibi Kuran okur. Hadislerle onları meşgul etmeyiniz ve yollarını saptırmayınız.” Hanbel, Kitabul Ilel 1

· Hz. Ömer şöyle der: “Ancak sizden önceki kavimleri hatırladım, onlar da kitaplar yazmışlar ve Allah’ın Kitabı’nı bırakarak onlara sarılmışlardı. Allah’ın Kitabı’na hiçbir şeyi karıştırmam.” Diğer bir rivayette “Allah’ın Kitabı’nı asla başka bir şeyle değiştirmem.” Başka bir rivayette; “Ben yemin ederim ki Allah’ın Kitabı’nı hiçbir şeyle gölgelemem.” El Hatip, Takyıdul İlm; İbni Sad, Tabakat

· Ebu Bekir, Peygamberimiz’in vefatından sonra halkı toplamış ve onlara şöyle demiştir: “Sizler Allah’ın elçisinden farklı hadisler naklediyorsunuz. Bu durumda sizden sonrakiler daha büyük anlaşmazlıklara düşecektir. Allah’ın elçisinden hiçbir hadis nakletmeyin. Sizden hadis nakletmenizi isteyenlere deyiniz ki: İşte Allah’ın Kitabı aramızda, onun helalini helal kılın, haramını haram görün.” Zehebi, TezkiratulHuffaz 1/3; Buhari l.cilt

· Hz. Osman’da Hz. Ömer’in bu tavrını, çok hadis nakleden Ebu Hureyre ve Kab’a karşı tavır koyarak devam ettirmiştir:

· Hz. Osman da Hz. Ömer gibi, çok hadis nakletmelerinden dolayı Ebu Hureyre’yi Devş dağlarına göndermekle, Kab’ı da Kırede dağlarına sürgün etmekle tehdit etmiştir. – Suyuti - Tahzırul Havas 10b.

· Hz. Ali minberden şu hutbeyi veriyordu:

“Yanında hadis sayfaları bulunanlar gidip onları yok etsinler. Zira halkı helak eden olay, alimlerin naklettikleri hadislere uyarak Kuran’ı terk etmeleridir.” İbni Abdül Berr, Camiul Beyanil İlm

· Bir gün Hz. Ali’ye gelirler ve “Halk hadislere dalmış” derler. Hz. Ali sorar: “Gerçekten öyle mi?” “Evet” derler. Peygamber’den işittim ki gelecekte vuku bulabilecek bir fitneden söz ediyordu. “O fitneden kurtuluş nedir, nasıldır?” diye sordum. Resullullah dedi ki: “Kurtuluş Kuran’dadır. Çünkü sizden öncekilerin haberleri de sizden sonrakilerin haberleri de aranızdakilerin hükmü de Ondadır. O, gerçek ile yalanı birbirinden ayıran kesin bir hükümdür, şaka ve boş söz değildir. Onu terk eden her zorbanın Allah boynunu kırar. Hidayeti, doğru yolu Ondan başkasında arayanı Allah sapkınlığa düşürür. O, Allah’ın en sağlam urganıdır. O, hikmetle dolu Kuran’dır. O en doğru yoldur. O, boş arzuların haktan saptıramayacağı, dillerin, karıştırıp belirsiz edemeyeceği, ilim adamlarının doyamayacağı, çok tekrarlanılmasından bıkılmayan, ilginç özellikleri bitip tükenmeyen bir kitaptır.” Tirmizi; Darimi

Sanırım bu kadarı yeterli. Karşı görüş olarak hadis yazımına izin verildiğine dair rivayetleri çıkaracak olanlara düşen görev bu çelişkiye mantıklı bir izah bulmaktır. Bir yazın, bir yazmayın diyen çelişkili bir elçi imajı çizmek O’na iftira atmaktır. Ayrıca Kuran’a karışmayacağını en iyi O bilirdi. Sebeplerden biri olarak Kuran’ın okunmasına veya yayılmasına engel görmüşse vefatından sonra da engel değil midir hadislerle oyalanmak?

Bu bölümde rivayetlerle ilgili birkaç argümanı dile getirmek istiyorum. Bu argümanlara cevabı olanlar bana ulaşabilir.

ARGÜMANLAR:

1- Kuran’da 30’dan fazla ayette resule itaat emri vardır. 4 tanesi hariç hepsinde “Allah’a ve resule itaat” formunda, 4 tanesin de ise sadece “resule itaat” formunda geçer, yani Allah’a itaatten çok resule itaat emredilmiştir. Bu emirlerin hepsi “Mutlak Emir”dir, yani, Allah’a itaat etmenin yaptırımı ne ise, resule itaatin yaptırımı da aynıdır. Çünkü hem sayısal olarak resule itaat, Allah’a itaatten fazla emredilmiştir (Sayısal çokluk nitelik açısından değil verilen önem açısından bir değer arzeder) ve hem de bu ayetlerin hiç birinde “Allah’a mutlak olarak itaat edin ama resule de itaat ederseniz iyi olur, sizin için daha hayırlıdır ” tarzı muğlak bir ifade veya emir yoktur. Bu bağlamda, resule itaat etmek, hadis-sünnet rivayetlerine itaat etmek ise; bu rivayetlerin hükmü de aynen Allah’a itaatin farzı olan Kuran gibi olmalıdır. Ama fiili uygulamada Kuran mesabesinde davranılsa da, sözel-yazılı olarak hiçbir kaynakta rivayetlerin Kuran gibi olduğu iddia edilmemekte, rivayetler hep Kuran’ın bir adım gerisinde anılmaktadır. Mutlak itaat emrine rağmen rivayetlere karşı ikircikli bir yaklaşım gösterilmektedir. Resulullah zamanında yaşayan bir Müslüman için resule “Mutlak itaat” söz konusu iken, sonraki dönemlerin Müslümanları için bu mutlakiyet ortadan kalkmış, hadis-sünnet ikincil kaynak olarak görülmüştür. Akıl-mantık-vicdan gereği, hiç birini birbirinden ayırmadan, bütün rivayetlere Kuran gibi FARZ muamelesi yapanlar, iddialarında kendi içlerinde daha tutarlı değil midir?

2- Resulullah’ın Ahzab-21’de “üsvetün hasene” yani “güzel örnek” olarak anılmasını tevil ederek bu örnekliği de rivayetlere yoranların tutarsızlıkları:

Resulullah hakkında bu kalıpla gelen 1 ayet var iken İbrahim ve ashabı için 2 ayet geçmektedir.

“İbrahim ve onunla birlikte olanlarda sizin için güzel bir örnek vardır. …” – Mümtehine(60)-4

“Andolsun ki onlarda sizler için, Allah'ı ve ahiret gününü umud edenler için güzel bir örnek vardır.” Mümtehine(60)-6

Ayrıca İbrahim’in dini üzerine olmamızı emreden bazı ayetler vardır.

“İhsan ederek (iyilik yaparak) kendini Allah'a teslim eden ve İbrahim'in hanif (tevhidi) dinine uyandan, (yaşadığı) din bakımından daha güzel kim olabilir? Allah İbrahim'i (Kendisine dost) halil edinmiştir.” - Nisâ(4)-125

“Dediler ki "Yahudi veya Hıristiyan olun ki hidayete (doğru yola) eresiniz." De ki "Hayır, (biz) hanif olan İbrahim'in dini (üzereyiz). O müşriklerden değildi." - Bakara(2)-135

“De ki "Şüphesiz ki Rabbim beni dosdoğru bir yola iletti, dimdik duran bir dine, İbrahim'in hanif (tevhid) dinine. O (İbrahim) müşriklerden değildi." - En'âm(6)-161

“Sonra sana Hanif olan İbrahim'in dinine uy. O asla müşriklerden değildi" diye vahyettik.” – Nahl(16)-123

Bütün bu ayetler ışığında konuya baktığımızda, ne geçmişte, ne bugünde İbrahim hakkında bir hadis-sünnet müktesebatı görmemekteyiz. Madem örnek alınma, hadis ve sünnet adı altında ulaşan rivayetler olmadan mümkün değil, İbrahim’i örnek almamız da hakkında hiçbir rivayet olmadığı için mümkün olmamalı. Yani Allah, “İbrahim’de sizin için güzel bir örneklik var” derken bizden mümkün olmayan bir şey bekliyor anlamına geliyor. Eğer İbrahim için örneklik kitapta ama Muhammed için rivayetlerde deniyorsa, bu, kitaba çelişki izafe etmektir. Bu detayları düşünmeden, sırf rivayetleri aklamak için, her ayeti kullanmak isteyen Bektaşi kafası açık vermek zorundadır ve çelişkilerden kurtulamamaktadır. Halbuki Allah’ın sözlerinde çelişki olmaz, İbrahim’i örnek almak nasıl ki Kuran’da geçen kıssalara dayanarak mümkünse, Muhammed’i örnek almakta yine o şeksiz, şüphesiz ve hatadan münezzeh Kuran’la mümkündür. Müslümanları yalan yanlış, uydurmalarla ve çelişkilerle dolu dedikoduvari rivayetlere mahkum etmek isteyen zihniyet, tevhid’in örneği olan İbrahim’e toslar. İbrahim, tevhidi bozan bu yolu, tartışmaya mahal bırakmayacak şekilde kapatmaktadır.

3- “Ey Resul, Rabbinden sana indirileni tebliğ et. Eğer (bu görevini) yapmayacak olursan, O'nun elçiliğini yapmamış olursun. Allah seni insanlardan koruyacaktır. Allah hiç şüphesiz ki kafirler topluluğunu hidayete (doğru yola) eriştirmez.” - Maide(5)-67

- Resulün, kendisine gönderilen vahyi tebliğ zorunluluğu varken bir kısmını tebliğ edip bir kısmını gizlemesi mümkün müdür?

- Tebliğ tüm insanlığa yapılması gereken risalet görevi ise ve bunun yolu da Kuran ise, diğer tebliğ yöntemleri hakkında hangi delil vardır?

- Hangi delile dayanarak “Resul kendisine inenin bir kısmını bugünün Müslümanlarına tebliğ etmemiştir” denebilir?

- Allah elçisine “Seni insanlardan koruyacaktır” derken elçisinin sözlerini korumak Allah’a zor mu gelmiştir de hadislerin içine binlerce uydurma, çelişkili ve hatta şirk içeren sözler sokulmuştur?

- Tebliğ edilen Allah’ın mesajı, zanni bir bilgi midir yoksa korunmuş Kuran’ın ayetleri midir?

4- Rivayet ehline soralım:

Madem “Kuran’a girmeyen vahiy var” diyorsunuz ve “elçinin sözleri ve eylemleri bu vahiy gereği veya bu vahiy kaynaklı olabilir” diyorsunuz:

- Hangi emre göre elçinin günlük yaşamdaki bütün davranışlarını ve sözlerini örnek alıp aynısını yapmıyorsunuz da sadece dini konulardaki hadis ve sünnete bakıyorsunuz?

- Bunu bu şekilde ayırmanızı hangi ayet emrediyor?

- Bunu böyle ayırmayan ve birebir rivayetlerdeki elçi gibi giyinen, yiyen, içen, yaşamaya çalışan cemaatler yanlış mı yapıyor?

- Bu cemaatler yanlış yapıyorsa neden yanlış, yapmıyorsa neden yanlış değil?

- Mesela elçinin cübbe giyinmesi, sarık sarması, sakal bırakması vs. gayri metluv vahiylerden bazılarının gereği olamaz mı?

5- Rivayetlerin iftira boyutunu düşünerek haklı serzenişlerde bulunan bir kardeşimin, aşağıdaki satırlarında haksız olduğunu düşünür müsünüz? Biraz uzun ama her satırı ibretlik.

- “O kadar hadisin içinde birkaç tane iftira olabilir” demek gerçekten akıl tutulmasından başka ne olabilir?

İftiraysa yazma kardeşim, yanlışsa kitabına alma, tenkit etmek için bile alma çünkü ilerde sana atıfta bulunup rivayeti kullanacaklar var Sahih-i Buhari’de geçiyor diye...

Bir çok iftirayı Muhammed nebiye atan insanlara güvendiğiniz kadar, Allah'a, kitabına güvenmediniz‼️

İftiracıların rivayet/söylentilerini dinde kaynak yaparak utanmadan bir de biz,"Ben sadece Kuran'a uyarım" diyen Muhammed Resulü çok seviyoruz dediniz‼️

Hiç düşünmeden utanmadan bir de "binlerce rivayetin içinde elbette uydurma ve iftiralar da olacak" diyecek kadar dine, peygambere atılan iftiraları küçümsediniz‼️

Bu nasıl bir fıtrat kayması, akıl tutulması ki hem "fazla iftira atmadı" diyerek iftiracıya inanacak, güvenecek, kutsallaştıracak, hem de kendisine iftira atılan peygamberi çok sevdiğinizi söyleyeceksiniz!?

Kendinize, ailenize yapılmasını doğal olarak istemediğiniz bu tarz ithamların ve iftiraların Allah'ın Nebisine yapılmasına nasıl göz yumar ve buna da "peygamber sevgisi" dersiniz!?

Bu iftiralar ve iftiracılar konusunda sizi uyaran kardeşlerinizi de "Peygamberi devreden çıkarmak”la suçlayıp, “Peygamber düşmanı" diyorsunuz‼️

- “Birisi sizin adınıza 99 tane övgü içerikli ve doğru bilgi aktarsa, sadece bir tane sizi, ailenizi ve geleceğinizi etkileyecek, hakkınızda olmadık bir iftira atsa, o birinin şahitliğini, dostluğunu kabul eder misiniz?

Bakın dikkat edin atılan iftira çok büyük...

99 doğrunun üstüne o iftirayı kabul edip, iftirayı atanın her konuda şahitliğini kabul eder misiniz?

Allah şahidimiz ona göre düşünün‼️

Her şeye rağmen “Bana atılan o büyük iftirayı yalar yutar ve iftirayı atanı çok güvenilir kabul ederim, şahitliğini de kabul ederim” diyorsanız sizin vicdanınıza kalmış.

Hiç akıl etmez misiniz!?

Aşağıdaki iftira şahsınıza ve ailenize yapılsa ne yaparsınız? İftiracıları kutsayıp dokunulmaz mı yaparsınız!?

Yoksa, en hafif tabiri ile şahitliklerini asla kabul etmez misiniz?

Allah aşkına.. Ayşe validemiz böyle bir şey söyleyebilir mi!?

“Hz. Aişe'nin sıra konusunda, Peygamber'in dilediği karısının yanında daha fazla kalması konusunda da soruları olmuş. Soruların yöneltildiği sırada bir ayet daha gelir; Ahzab 51:

"Onlardan ayrı kalmayı tercih ettiğinden ayrı kalır, yanına almayı tercih ettiğini yanına alabilirsin. Ayrı bıraktığını arzularsan onu yanına almanda günah yoktur..."

- Hz. Aişe, bu ayet üzerine kendini tutamamış: "Görüyorum ki, senin Allah'ın yalnız senin şeyinin keyfi için koşturuyor."

(Kaynak: Buhari, Tefsir, 7; Tecrid, Hadis, 1721; Müslim, Rıda, 49, 50, Hadis, 1464; Ibni Mace, Nikah, 57, Hadis, 200; Ahmet Ibn-i Hanbel, 6/134, 158, 261)

"Kim bir hata yapar veya günah işler de onu bir suçsuzun üzerine atarsa, bir iftira ve açık bir günah daha yüklenmiş olur.” - Nisa/112

Bunu kabul edenler de suça ortak olmaz mı?

"İffetli kadınlara iftira atıp da dört tanık getirmeyenlere gelince, onlara hemen seksen vuruş vurun. Ve onların ŞAHİTLİĞİNİ ASLA KABUL ETMEYİN. Onlar, sapmışların ta kendileridir." - Nur/4

Allah Resulünün ve eşlerinin iffetli kadınlar kadar değeri yok mu!?

Bırakın yüzlercesini bir tek iftira bile size yetmiyor mu!?

Yarın hesap gününde Allah'a “Rabbim bunlar fazla iftira atmamıştı onun için biz bunları kutsallaştırıp, dinde kaynak yapıp, rehber edindik” dersiniz...

“Birkaç iftiradan ne olacak Rabbim” dersiniz...

Yazık.. Ne diyeyim..

- İşte kutsadığınız iftiracıların Muhammed Nebi'ye attıkları iftiralardan sadece birkaç tanesi...

• Namaz kılan bir adamın önünden eşek, kara köpek ve kadın geçerse namazı bozulur (Buhari, 8/102; Hanbel, 4/86).

• Tüm kara köpekleri öldürünüz. Çünkü onlar şeytandır(Hanbel, 4/85; 5/54).

• Peygamber, savaşta kadınların ve çocukların öldürülmesinin bir sakıncası olmadığını söyledi(Buhari, Cihad/146; Ebu Davud,113.)

• Uğursuzluk üç şeydedir, at, ev ve kadın” (Buhari, 6/53).

• Musa ölüm meleğinden çok korkuyordu. Bir gün ölüm meleği canını almaya elince meleğin yüzüne tokat atıp bir gözünü çıkardı (Buhari, 64/4-5).

• Ureyne ve Ukeyle kabilelerinden bir grup Medine’ye gelerek Müslüman oldular. Medine’nin havası onlara dokununca Peygamber onlara deve sidiği içmelerini öğütledi. Adamlar develeri dağıttılar ve çobanı da öldürdüler. Peygamber onları yakalattı. Ellerini ve ayaklarını kesti. Gözlerini oydu. Çölde susuz ölüme terk etti. Biz onlara su vermek isteyince Peygamber bizi engelledi(Buhari, 56/152, Tıb 5/1; Hanbel, 3/107,163).

• Keçinin yemesi sonucu Kuran’dan çıkan taşlama ayetini Ömer Kuran’a tekrar sokmak istedi; ancak halkın dedikodusundan korktuğu için cesaret edemedi(Buhari, 53/5; 54/9; 83/3; 93/21; Müslim, Hudud 8/1431; Ebu Davut 41/1; Itkan 2/34).

• Zina yapan evlilerin taşlanarak öldürülmesini emreden ayet, Ayşe’nin döşeğinin altındaki sahifede yazılı bulunuyordu. Peygamber ölünce Ayşe onun defin işlemleriyle meşgul iken, evin açık kapısından içeri giren bir keçi o sahifeyi yedi ve böylece taşlama cezası Kuran’dan çıktı; ama hükmü devam ediyor (İbni Mace, 36/1944; Hanbel, 3/61; 5/131, 132,183; 6/269)

• Hesap günü tüm peygamberler korku içinde canlarının derdinde iken, sadece ben ümmetimi düşüneceğim (Buhari, 7/36).

• Allah, ahirette peygamberlere kimliğini kanıtlamak için bacağını açıp baldırını gösterir(Buhari 97/24, 10/129 ve 68. surenin tefsiri).

• Peygamber nerede güzel bir kadın görse hemen eve koşar Zeynep’le yatardı” (Buhari, Hibe/8).

• Peygamberin izniyle ihramdan çıkıp Mina’da bulunan kadınlarımıza yöneldik. Zekerlerimizden meni damlıyordu (Buhari, Hac/81; Müslim, Hacc/141).

• Peygamber, Medine’de bir Yahudi tarafından büyülendi. Günlerce ne yaptığını bilmez durumda ortalıkta dolaştı.(Buhari, 59/11; 76/47; Hanbel, 6/57; 4/367).

• Kadında, atta ve evde uğursuzluk vardır. [1995-6617-İbn Mace-1995/1993 c.17 s.218 /6617], [Buhârî-Müslim-Ebû Davud-Tirmizî-Nesâî] Bk. Kur’an-27/47 7/131

• Erkeğe karısını niçin dövdüğü sorulmaz. [3299-Ebu Dâvud] Bkz. Kur’an-33/58

• İnsanın insana secde etmesi uygun olsaydı, kadının kocasına secde etmesini emrederdim.[3293-Tirmizî] Bk. Kur’an-27/24

• Kadınların akılları kıt ve dindarlıkları eksiktir. [3307-Ebu Dâvud-Müslim-Buharî-İbnu Mâce] Bkz. Kur’an-39/18 4/1 49/11

• Erkek bebeğin sidiğini temizlemek için birkaç kez su serpin; kız bebeğin sidiğini temizlemek için çitileyin. [3506-Buhârî-Müslim-Muvatta-Ebû Dâvud-Tirmizî-Nesâî] [3507-Ebû Dâvud] [527-6162-İbn Mace] Bkz. Kur’an-6/139 16/58 43/17

• Oğlan çocuğu için birbirine denk iki kurban, kız çocuğu için bir kurban gerekir. [3970-Ebû Dâvud-Tirmizî-Nesâî] Bkz. Kur’an-6/139 16/58 43/17

• Erkeklere kadınlardan daha zararlı fitne bırakmadım. [3308-Buharî-Müslim-Tirmizî] Bkz. Kur’an-4/1 49/11

• Altın ve ipek, erkeklere haramdır. [3597-7071-Ebu Dâvud- Nesâi-İbn Mace] Bkz. Kur’an-7/31-32 22/23

• Altın ve ipek iman eden herkese yasaktır. [143-Buhârî-Müslim-Ebu Dâvud-Nesâî-Buhârî-Müslim-Tirmizî-Ebu Dâvud-Nesâî-İbnu Mâce] [2159-Buhârî-Müslim-Tirmizî-Nesâî] Bkz. Kur’an-7/31-32 22/23

• Ayakta su içmeyin. Biriniz ayakta su içerse, hemen kussun. [2246-Müslim] Bkz. Kur’an-7/31

• Biriniz kötü bir rüya görürse, uyanınca sol tarafına üç kez tükürsün. [3910-7169-İbn Mace]

• Ateşte pişeni yiyince abdest alın. [481-6147-İbn Mace] Bkz. Kur’an-5/6 4/43

• İçinizin irinle dolması şiirle dolmasından iyidir. [Buhari-Müslim-Ebu Davud-Tirmizi- İbn Mace-Darimi] Bkz.Kur’an-26/224-227

• İki yöneticiye birden onay verildi mi, birini öldürün. [1710-Müslim] [1711-Müslim] Bkz.Kur’an-5/32

• Toplum içinde casusvari gizli bir şey söyleyeni öldürün. [1118-Buhârî-Müslim-Ebu Dâvud-İbnu Mâce] Bkz. Kur’an-5/32

• Çoktanrıcıların yaşlılarını öldürün. [1048-Ebu Dâvud-Tirmizî] Bkz. Kur’an-2/256 10/99

• Hırsızlıkta ısrar edenleri öldürün. [1631-Ebû Dâvud-Nesâî] Bkz.Kur’an-5/38

• İçki içmede beşinci kez ısrar edenleri öldürün. [1643-Ebû Dâvud-Tirmizî] Bkz.Kur’an-2/219 4/43 5/90

• Kur’an okudukları halde traş olanları öldürün. [4816-Buhâri-Müslim-Muvatta-Nesâî-Ebu Dâvud] Bkz. Kur’an-4/93 5/32

• Zina edenleri öldürün. [1623-Tirmizî] [1601] Bkz.Kur’an-24/1-3 4/93 5/32

• Evliyken zina edenleri taşlayarak (recmederek) öldürün. [1111-Buhârî] [1606-Buhari-Müslim-Tirmizi-Ebu Davud-Nesai-İbn Mace] Bazı nedenlerden dolayı vazgeçildi. [1609-Muvatta] [1597-Ebu Davud] [1598-Tirmizî-Ebu Dâvud-Nesâî-İbnu Mâce] Bkz.Kur’an-24/1-3 4/93 5/32

• Namazı terkedenler öldürülebilir. [2117-Ebû Dâvud] Bkz.Kur’an-19/59 4/93 5/32

• Dinden dönenleri öldürün. [1585-Muvatta] [1558-Ebu Dâvud-Nesâî] [676-Nesâî] [1586-Ebu Dâvud-Nesâî] Bkz.Kur’an-5/54 2/256 5/32 10/99

• Yüz sene sonra yeryüzünde kimse kalmayacak. [5029-Müslim-Tirmizî-Buhari-Ebu Davud] Bkz. Kur’an-31/34 46/9

• Güvercin şeytandır. [5331-Ebu Davud-İbnu Mace]

• Av, koyun ve çoban köpekleri dışındaki köpekleri öldürün. [4949-Buhârî-Müslim-Muvatta-Tirmizî-Nesâî] Bkz.Kur’an-18/18

• Peygamber hainlerin yakılmalarını emretti, sonra caydı. [1060-Buhârî-Ebu Dâvud-Tirmizî] Bkz.Kur’an-4/107

• Peygamber teröristlerin gözlerinin oyulmasını emretti ve deve sidiğini içmeyi uygun gördü. [1587-Buhârî-Müslim-Tirmizî-Ebû Dâvud-Nesâî-İbnu Mâce] [1588-Ebu Dâvud-Nesâî] Bkz.Kur’an-2/190 9/10

• Yılanı öldürmeyen bizden değildir. [4944-Ebu Davud] Bkz.Kur’an-2/29

• Yılanları ve kertenkeleyi öldürün. [4948-Müslim-Ebu Davud-Tirmizî] [4943-Ebu Davud-Nesâî] Bkz.Kur’an-2/29

• Kocanın vücudu irin olsa, kadın da onu yalasa yine de hakkını ödeyemez. Müsned, V, 239

Hayali bir anekdotla mezhep konusuna da değinip noktayı koyalım inşallah.

- Hocam elim kanadı abdestimi yenilemeli miyim?

Cevabı kendinden oldukça emin bir şekilde "evet" oluyor.

- Hocam Şafii mezhebine uyan birisinin eli kanasa, abdestini yenilemeden namaza dursa kabul müdür?

Cevabı yine kendinden oldukça emin bir şekilde "evet" oluyor.

- İyi de hocam, kendisine ibadet edilen, "kabul eder mi" diye sorulan Allah, tek olan aynı Allah olduğuna göre; benim namaz olmuyorda onunki neden oluyor?

- Onunki kabul olunuyorsa ben neden abdest alıyorum, yok benimki gibi olmalıysa o neden abdest almıyor?

İşte o zaman şekli değişiveriyor ve asırlardır aslında belli olan bu sorunun cevabını veremiyor, ve başlıyor;

- Sen karıştırma orasını!

- Sen alimlerden daha mı iyi biliyorsun?

- Bu kadar alim gelmiş geçmiş onlar bilememiş bir sen mi biliyorsun?

- Yoksa sen mezhepsiz misin?

“Mezhepsiz olursan sapıtırsın" denilip gerçekler halının altına süpürülüyor..

Tek hidayet rehberi Kuran'a bakmadan, “Biz bilmeyiz, kurumlar, yetkililer, alimler bilir” diyerek, Allah'ın açık ayetlerini görmezlikten gelip, "Bilginlerini ve din adamlarını Allah ile aralarına koyup rab[*] edindiler." Tevbe(9)-31

[*] Rab: Kölenin sahibine Arapçada Rab denir. Allah ile aralarına koyup rab edindiler denmesinden anlaşılacağı üzere bu insanları ilah edinen, onların dediğini Allah’ın emirlerine tercih edenlerdir.

Oysa tek hidayet rehberi Kuran'da abdesti bozan durumlar bellidir;

"Sizden biri ayakyolundan[1*] gelir ya da kadınlara temas etmiş olursa."[2*]

Maide(5)-6

[1*] Kişinin boşaltma ihtiyacını giderdiği yer, tuvalet, hela

[2*] Cinsel ilişki

Tabi bu durum Allah'tan başka kayıtsız şartsız kimseye itaat etmeyen Müslümanlara (ALLAH'a güvenip teslim olanlara) göre böyledir...

Dinin her konusunda, Kuran ile sorgulamadan, körükörüne kalabalıklara uyarsak yarın geri dönüşü olmayan hesap gününde;

"Rabbimiz! Biz yöneticilerimize ve büyüklerimize boyun eğdik, onlar da bizi yoldan saptırdılar." - Ahzab(33)-67

diyenlerden, ve;

"Allah tarafından onlara denecek ki “Size verdiklerimizi arkanızda bırakıp ilk önce yarattığımız gibi karşımıza tek tek geldiniz. İşlerinizde size eşlik edeceklerini kurguladığınız şefaatçilerinizi de yanınızda göremiyoruz. Aranız iyice açılmış; kuruntusunu ettikleriniz sizden savuşup kaybolmuşlar” – Enam(6)-94

Rabbimizden bu sözleri duyanlardan olmayalım inşallah‼️

"İşte o Kitap budur; içinde şüpheye yer yoktur. Müttakîler için rehberdir.” – Bakara(2)-2

Ve unutmayalım ki; rivayetler olmasaydı yukarıdaki gibi bir anekdot hiç olmayacaktı.

Selam, Rabbinden gelen rehbere göre hayatını dizayn edip, dini Allah'a has kılarak, erdemli bir hayat sürenlerin üstüne olsun...

Her şeyin en doğrusunu Allah bilir.